کتابخانه مجازی ادبیات

... پیروان مذاهب مانی و مزدک خواه برای آگهی همکیشان خود یا برای تبلیغ دیگر ایرانیان، اصول و فروع و فرمانهای دین خود را در هر دوره به زبان رایج ایرانی خاه اوستا یا پهلوی و پا زند می نوشتند که به هیچ وجه نمی توان به طور تحقیق معلوم کرد آیا از اینهمه نوشته هائیکه فعلا به زبان پهلوی به ما رسیده مربط به زرتشتیان است یا خیر زیرا نام نویسنده و تاریخ تحریر این کتابها اغلب بر ما معلوم نیست و حتی در بعضی ازین نوشته ها آثار عقاید زروانیگری و مانویت و مزدکی به خوبی آشکار است. علاوه بر این همه مورخان و نویسندگان قدیم یونان و رم و کتب مذاهب سامی بدون امتیاز پیروان همه این مذاهب گوناگون ایرانی را بنام مجوس خوانده و در گذشته هر مورخ یا پژوهشگری که درباره یکی ازین مذاهب یا فرق مختلف ایرانی به تحقیق می پرداخت هرچه از هر گروهی می شنید همه را بنام دین مجوس ثبت می کرد و امروز میدانیم که مجوس طبقه ای خاص از مرم ماد بوده و نام گروهی از ایرانیان است نه نام مذهب خاص. اینک که آن فرقه های متعدد ایرانی و دینهای مختلفشان از بین رفته و تنها زرتشتیان باقی مانده اند همه آن کتابها و روایات گوناگون را بنام کتب و روایات دینی زرتشتیان تصور می کنند پس بر دانشمندان و استادان زبان و دینهای ایرانی بایسته است با ژرف نگری و موشکافی بیشتر، منابع زرتشتی را از غیر زرتشتی جدا ساخته و حتی المقدور بکوشند تا اقلا زمان آن نوشته ها را دریابند تا بدین وسیله خدمت بزرگی به فرهنگ و دین و ادب ایرانی کرده و زرتشتیان را بدون جهت متهم به دوگانه پرستی نکنند.

دین زرتشت و نقش آن در جامعه ساسانیان، تألیف فرشته عبدالهی، همان‌طور که از نامش پیداست به بررسی جایگاه دین زرتشت و دستگاه حکومتی ساسانیان اختصاص دارد. مؤلف با روش توصیفی و با استناد به برخی آثار تاریخی و کتاب‌های پژوهشگران در این زمینه، متن خود را نگاشه است. کتاب از نظر ساختار بر دو قسمت است که هر قسمت نیز بخش‌‎هایی دارد. در قسمت نخست که مشتمل بر هشت بخش است، ابتدا در دو بخش، زندگی زرتشت (زمان و مکان او) و تصویری از او از پرتو دیدگاه‌‎های سنتی ارائه گردیده است. دو بخش دیگ، قدیمی‌ترین بناهای مذهبی به‌جای مانده از زرتشتیان و بنای دخمه‌ها را مورد توجه قرار داده و در چهار بخش دیگر آن، مطالبی چند درباره عقاید دینی مادها، هخامنشیان و رسالت وی، محل و تاریخ ظهور زرتشت و تأثیر او بر اقوام مختلف از نظر گذرانده شده است. در قسمت دوم که دوازده بخش دارد، موضوع اصلی کتاب، یعنی نقش دین زرتشت در جامعه ساسانی بررسی گشته است. نقش دین زرتشت در شکل‌گیری جامعه ساسانی و پیوند این جامعه با دین زرتشت و انگیزه شاپور اول از اجازه دادن به مانی جهت تبلیغ کیش خود، موضوع سه بخش نخست است. نگاهی به عملکرد و نقش دولتمردانی همچون کرتیر، تنسر و نرسی و مواجهه با کیش زرتشت و کارهای آن‌ها جهت گسترش آن و همچنین چگونگی پذیرش دین و باورهای مذهبی به‌وسیله پادشاهان ساسانی، محتوای چهار بخش بعدی را تشکیل می‌دهد. نویسنده در بخش‌های هشتم تا یازدهم، نقش روحانیون زرتشتی در جامعه ساسانی، ظهور مزدک و آیین مهرپرستی و زروانیسم در این دوران و چگونگی مواجهه ساسانیان با این گرایش‌های جدید را بررسی کرده است. آخرین بخش این قسمت، به بررسی فرهنگ و تمدن در جامعه زرتشتی ساسانیان و تلاش شاهان این خاندان جهت رشد و بالندگی فرهنگ و تمدن ایران در این دوره اختصاص دارد.

کیخسرو شاهرخ ملقب به ارباب کیخسرو (1254 کرمان ـ 1319 تهران) بنیان‌گذار شبکه تلفن سراسری ایران، بانی کتابخانه مجلس، کاشف محل خاک‌سپاری فردوسی و بنیان‌گذار آرامگاه فردوسی و نیز نماینده زرتشتیان در یازده دوره مجلس شورای ملی و رئیس انجمن زرتشتیان تهران بود. از او آثاری از قبیل پیشگویی‌های زرتشت، آینه آیین مزدیسنی، زرتشت پیامبری که از نو باید شناخت، آیین‌نامه زرتشتیان، یادداشت‌های کیخسرو شاهرخ و فروغ مزدیسنی باقی مانده است. در این کتاب، با بسیاری از حقایق آموزش‌های اشوزرتشت آگاهی می‌یابند.

فروغ پیدایش اشو زرتشت بزرگ‌ترین نمودار فر و شکوه ایران باستان است. این کتاب از اولین کتاب‌هایی است که به فارسی به طور علمی اندیشه‌های زرتشت را تفسیر و بیان می‌کند. این کتاب به راستی برای نشان دادن زیبایی‌های پیکر آیین زرتشت بهترین آئینه است و نام شایسته‌ای است برای این نامه سودمند و گرانبها؛ زیرا با اینکه به نام کودکان زرتشتی و آموزش آنان نوشته شده است، ولی پس از خواندن آشکار می‌شود که نامه‌ای است بسیار دانشمندانه و دارای جستارهای نغز و سودمند.