نویسنده در این کتاب توجه خود را بیش از همه به دو وجه خاص ادبیات ایران معطوف داشته است: ادبیات منظوم و ادبیات منثور. در ادبیات منظوم از سنایی که بههرحال پیشرو شعرای عارف سرزمین ماست، آغاز کرده و به بررسی شعرای بزرگ سبک خراسانی نظیر انوری پرداخته و بعد سبک آذربایجانی را پیش کشیده و بحث مستوفی و مفصلی درباره این سبک و نمایندگان آن انجام داده است؛ صحبت درباره چندوچون سبک اصفهانی از دیگر اهداف بررسی اوست. ریپکا در صحبت از ادبیات منثور، نثر ادبی و نثر تاریخی را بیش از همه مدنظر گرفته و بهویژه فصل مجزایی درباره تاریخنگاری عهد مغول که در واقع دوره اوج تاریخنگاری ایران است، قلم زده است.
هاشم اعتماد سرابی نویسنده کتاب، در مورد موضوع کتاب می گوید: این نوشته ها یک قسمت از مقالاتی است که در این چند ساله در روزنامه خراسان چاپ شده است، چیزهایی که پیرامون مسائل مختلف نوشته ام. که البته مثل نماز آن مردک گلستان چیزی نبوده که به کار آید. از سستی و نقص اما چرا باز به شکل کتابی در می آید منکه هنوز از رنج شرم "اسائه ادب" فارغ نیامده ام، واقعه ایست مشکلم... احساسی است و امیدی گنگ و خام و اگر با این همه، کمک کوچکی به درک درست شده باشد خود را ماجور یافته ام.
موضوع کتاب حاضر در مورد زندگی نامه امیر عنصرالمعالی کیکاووس نویسنده کتاب قابوسنامه تالیف غلامحسین یوسفی که توسط انتشارات دانشگاه تهران منتشر شده است.
این کتاب ترجمه روسی متن خلاصه شده از کتابی است که سه تن از دانشمندان چک به رهبری یان ریپکا به زبان چکی منتشر کردهاند و دارای سه بخش کلی به این ترتیب است: تاریخ ادبیات اوستایی، پارسی باستان و پارسی میانه اثر اتاکار کلیما؛ تاریخ ادبیات پارسی نو از هنگام پیدایش تا آغاز سده بیستم اثر یان ریپکا و ادبیات تاجیکی از سده شانزدهم تا آغاز سده بیستم اثر ایرژی بچکا.
روز سهشنبه 20 فروردین ماه 1342 آقای پرفسور یان ریپکا مستشرق و ایرانشناس معروف چکاسلواکی به تهران آمد. دانشگاه تهران و مؤسسات فرهنگی کشور از این دانشمند عالیمقام تجلیل بجا و شایستهای به عمل آوردند. ایشان در روز دوشنبه 26 فروردین به دعوت دانشکده ادبیات برای ایراد سخنرانی در تالار فردوسی حضور یافتند. این تالار باعظمت مملو از استادان و دانشجویان و شخصیتهای فرهنگی بود. این کتابچه که در ضمیمه مجله دانشکده ادبیات، سال دهم و شماره چهارم منتشر شده، دربرگیرنده متن سخنرانی یان ریپکا در دانشکده ادبیات دانشگاه تهران و مراسم اعطای دکتری افتخاری به اوست.