ابوحیان توحیدی از حکما و فلاسفه بزرگ اسلام در قرن پنجم هجری است. وی در علوم مختلف زمان خویش تبحر داشته و در امور کتابت و خوشنویسی نیز صاحب سبکی ویژه و ممتاز بوده است. رساله حاضر شامل مطالبی در علم کتابت و انواع قلم و انواع تراش آن و نیز محاسن خط خوب میباشد. نویسنده در آن با استفاده از تجربیات خود و آراء و نظرات دیگر بزرگان به بررسی کیفیت خط خوب و چگونگی رسیدن به برترین درجات در این هنر پرداخته است.
قاضی ابوالفرج قرشی اصفهانی ملقب به کاتب، مورخ و شاعر و نویسنده مشهور قرن سوم و چهارم هجری است. کتاب الاغانی دیوان هنر ترانهگویی و رامشگری است که در قرن ابوالفرج به قله کمال رسیده بود. جنس نغمهها و لحن آنها و اصطلاحات موسیقی و نام بسیاری از سازها و افزارهای موسیقی و پردهها و مقامهای آن را ضبط کرده که بیشتر آنها فارسی است. اما این کتاب شامل چهل فصل در تراجم احوال شاعران و موسیقیدانان ایرانیتبار یا شیعیمذهب یا شاعرانی است که در تاریخ و ادب ایران مشهورند. در آغاز هر فصل مقدمه مختصری نوشته شده تا خواننده را در شناخت صاحب ترجمه کمک کند. قسمتهای منتخب در ذیل عنوانهایی است که به تناسب هر موضوع نوشته و شمارهگذاری شده است.
قاضی ابوالفرج قرشی اصفهانی ملقب به کاتب، مورخ و شاعر و نویسنده مشهور قرن سوم و چهارم هجری است. کتاب الاغانی دیوان هنر ترانهگویی و رامشگری است که در قرن ابوالفرج به قله کمال رسیده بود. جنس نغمهها و لحن آنها و اصطلاحات موسیقی و نام بسیاری از سازها و افزارهای موسیقی و پردهها و مقامهای آن را ضبط کرده که بیشتر آنها فارسی است. اما این کتاب شامل چهل فصل در تراجم احوال شاعران و موسیقیدانان ایرانیتبار یا شیعیمذهب یا شاعرانی است که در تاریخ و ادب ایران مشهورند. در آغاز هر فصل مقدمه مختصری نوشته شده تا خواننده را در شناخت صاحب ترجمه کمک کند. قسمتهای منتخب در ذیل عنوانهایی است که به تناسب هر موضوع نوشته و شمارهگذاری شده است.
ابوالعلاء معري از اديبان و انديشمندان قرن چهارم هجري است که از طريق شعر و ادب توانست افکار خود را جاودانه سازد. آرتور شوپنهاور، فيلسوف نامآور قرن نوزدهم آلمان نيز از ادبيات بهره فراوان گرفت و خود يکي از بزرگترين استادان نثر زبان آلماني است، ولي آنچه ميان اين دو تن قابل مقايسه و بررسي است، افکار فلسفي بدبينانه اين دو است که هر دو با تفاوتهايي در نظريه و عمل به تبيين آن دست زدهاند. اين دو انديشمند نقاط اشتراک و اختلاف فراواني دارند و شايد نقاط اشتراک آن دو بيش از نقاط اختلافشان باشد.
تاریخ ادبیّات عبارت است از داستان تطوّر و تحوّل ادبیّات در گذر زمان و وظیفه اصلی آن تعیین لحظههای تغییر ادبیّات است. برای سهولت در فهم تاریخ ادبیّات، نیازمند تقسیمبندی آن هستیم که این تقسیمبندی باید تابع اصول و موازینی خاص باشد. تاریخ ادبیّات عربی نیز از این قاعده مستثنی نیست. این پژوهش به نقد و بررسی تقسیمبندی تاریخ ادبیّات عربی و نامگذاری دورههای آن از ابتدا تا آغاز دوره نهضت عربی میپردازد. بنابراین، در ابتدا به نقد دورهبندی تاریخ ادبیّات عربی در نزد مورخین پرداخته و سپس مبانی تقسیمبندی را ارائه داده و نهایتاً به دورهبندی و نامگذاری آن با رویکردی جدید نظر دارد. یافتههای پژوهش نشان میدهد، ادب عربی که با ظهور اسلام از چنگ درگیریهای قبیلهای رها شده و در عهد امویان در خدمت احزاب مختلف قرار گرفته بود، در آغاز قرن دوم با سرازیر شدن فرهنگ و تمدّن ایرانی به دامان آن به اوج شکوفایی خود رسید و سرانجام با حمله مغولان و پراکندگی جهان اسلام و استقلال ایران، در سایه حاکمیّت ترکان به خوابی عمیق فرو رفت که تا عصر نهضت عربی بیدار نشد.