یکی از ویژگیهای بارز شاه نعمتالله ولی، شخصیت ادبی ـ عرفانی اوست و همچنین او یکی از پرکارترین نویسندگان و ادبای عصر خویش محسوب میگردد. مضامین اشعار او تعلیمی ـ صوفیانه و غالباً خشک و مدرسهای با لحن خاص اوست که معمولا عاری از تصویرها و خیالات لطیف و زیبای شاعرانه است؛ با زبانی ساده و گاه متکی بر الفاظ کوچه و بازار، به طوری که در دیوان او ابیات زیادی را میتوان یافت که غیرفصیح، نامتناسب و از دیدگاه هنر شعری کمارزشند. رباعیات او نسبتاً اندک است؛ تعداد 316 رباعی از مجموع رباعیات دیوان و رباعیات پراکنده منثورات او، در برابر آثار دیگرش چندان زیاد نیست. از میان بیش از 130 رساله و کتاب شاه نعمتالله، رباعیات پراکنده تنها در 37 رساله موجود بوده که در این کتاب تصحیح و گردآوری شدهاند.
این کتاب دارای چهار فصل و مجموعا دربرگیرنده زندگی و آثار ۲۲۷ نفر از پارسی سرایان قفقاز است. هر فصل به شاعران یک منطقه قفقاز (آران، ارمنستان، داغستان، گرجستان) اختصاص یافته است. نخستین شاعری که زندگی و احوالش در این مجموعه معرفی شده، «ابوالعلای گنجه ای» متوفی به سال ۵۵۴ ه.ق و آخرین آنها، «ناظم ایروانی» متولد سال ۱۳۴۲ ه. ق است. در پایان کتاب نیز فهرست ماخذ و منابع به ترتیب الفبایی تخلص یا نام مولفان آمده است.
این پژوهش با هدف آسان سازی و روان گویی مطالب و معانی پیچیده و دشوار در "مفاتیح الاعجاز فی شرح گلشن راز" اثر شیخ محمد لاهیجی تهیه شده است. غامض بودن عبارات و تعقیدات کلام و اطناب بیان شارح، نگارنده را واداشته تا در عین رسایی پیام و شیوایی بیان، مفاهیم صریح عرفانی را با عباراتی موجز و مختصر در دسترس جویندگان اسرار الهی و پویندگان حقایق معانی قرار دهد زیرا معتقد است که "خَیرُ الکَلام ما قَلَّ وَ دَلَّ وَ لَم یَمَل".
قطب الموحدین و سیدالکاملین نورالدین شاه نعمت الله ولی از اقطاب بزرگوار و عرفای مشهور قرن هشتم و نهم هجری است که چراغ تصوف اسلامی را در عصر خویش فروغ تازهای بخشید و به نیکوترین وجه روشن نگاه داشت و همه پیروان طریقت را تحت الشعاع مکتب خوبش قرار داد. او را میتوان از شعرای طراز اول و مشهور عصر خویش به شمار آورد. اشعار او همه دارای مضامین عرفانی است و بیان حال کسی است که عمری به غم عشق نشانده شده و از سر ذوق چون دلباختهای شیفته در پیشگاه معبود به نیایش پرداخته است. شاه نعمت الله اغلب به سرودن غزل اهتمام داشت و اشعار دیگرش از قبیل قصائد، مثنوی و رباعیات در مقام مقایسه با غزلیات بسیار ناچیز است. این کتاب دربرگیرنده کلیات اشعار او بدین ترتیب است: غزلها، ترجیعات، قصائد و ملحقات، سؤال و جواب، مثنویها، رساله منظومه ایمانیه، رساله فقریه، گنج العارفین، غزلهای ناتمام، قطعات، رباعیات، دوبیتیها و مفردات.
سیدنورالدین نعمت الله بن محمد بن کمالالدین یحیی کوهبنانی کرمانی معروف به سیدنورالدین شاه نعمتالله ولی ماهانی کرمانی شاعر و عارف ایرانی بود. سلسله نعمتاللهیه منسوب به اوست. او از اقطاب و عرفای سده هشتم و نهم هجری است که طریقتی جدید در تصوف ایجاد کرد و پیروان سایر طریقتها را نیز تحت تأثیر خود قرار داد. این کتاب شامل 27 رساله از مهمترین کتب و رسالات شاه نعمتالله ولی است به همراه یک جلد تفسیر عربی عرفانی و شرح حال مؤلف که توسط مریدان او نوشته شده است.