این کتاب، سفرنامهای است جنوبی ـ قشقایی که کمتر مانند آن دیده میشود. ایازخان یکی از خوانین قشقایی با اجازه مجتهد وقت شیراز ـ مرحوم سیدعبدالحسین لاری ـ عزیمت به حج میکند و در تمام این سفر، از چشم همان شخصیتی که دارد، گزارش حج را مینویسند. صرفنظر از همه ارزشی که یک سفرنامه از یک مقطع تاریخی مشخص دارد، این سفرنامه به لحاظ اشتمال آن بر فواید ادبی و لغوی خاص قشقایی قابل توجه و تأمل است، بهویژه آنکه مصحح نیز که نوه مؤلف است، اشراف خاصی بر آن داشته و نسخه اصل آن نزد او محفوظ بوده است. همچنین این سفرنامه اطلاعاتی درباره سیدشرفالدین عاملی ـ صاحب کتاب المراجعات و آثار دیگر ـ دارد. برای اولین بار این مجتهد برجسته لبنانی، به شیعیان منطقه جبلعامل هویت داد و با آوردن هزاران نفر از آنان به حج، شیعیان جبلعامل را وارد گردونه فعالیتهای فرهنگی و سیاسی کرد.
نویسنده این سطور حسین فرزند مرحوم محمدهاشم مشهور به ذوالقدر شجاعی کارمند پایه 9 وزارت دارائی (ممیز مستقل حسابهای اداره کل درآمدها) که در ذیحجه سال 1374 برابر با تیر 1334 شمسی توفیق تشرف به مکه معظمه را داشتم از همان روزهای اولیه مراجعت قصد داشتم که شرح جریان این سفر روحانی را به رشته تحریر درآورم که هم خاطرات این مسافرت ثبت و ضبط شده و هم آنکه شاید برای علاقمندان راهنمای مفید و سودمندی شود ولی از بدو ورود به تهران رعایت نزاکت های اجتماعی و دید و بازدیدهای سروران عزیز و دوستان گرام مجال شروع باین کار را نمی داد اینک که فی الجمله فراغتی حاصل گردیده است اقدام به تحریر نموده و از خداوند بزرگ حسن ختام آنرا مسئلت دارم.
عظیمترین شاهکار تاریخی که در عصر مغول به رشته تألیف درآمده و بزرگترین آثار ادبیات ایران کتاب «جامع التواریخ» تألیف خواجه رشیدالدین فضلالله است که شامل خصوصیات زندگانی و احوال مغول و عصر تسلط اینان است. این کتاب به امر غازانخان و اولجایتو در تحت سرپرستی وزیر معروف همدانی در سال 710 هـ.ق فراهم آمده و شامل سه مجلد است: جلد اول در تاریخ مغول، جلد دوم در تاریخ عمومی و عالم بنام اولجایتو، جلد سوم در جغرافیا. جلد سوم گویا از بین رفته یا تألیف نشده است.