کتابخانه مجازی ادبیات

"بلند آفتاب خراسان "مجموعه‌ای است مشتمل بر نوشته‌ها و سروده‌هایی که پس از درگذشت "محمدتقی ملک‌الشعرای بهار "در مراسم تشییع جنازه وی و طی چند سال به مناسبت‌های مختلف از جمله مراسم یادبود آن استاد در نشریات فارسی به چاپ رسیده است .این مجموعه متشکل از دو جلد است که جلد اول آن در سه بخش تنظیم شده است :بخش اول مشتمل است بر گزارش‌ها، مقاله‌ها و تحقیقات مختلف مربوط به زندگی و شخصیت بهار ;بخش دوم، برگزیده‌ای است از اشعاری که در رثای استاد سروده شده است ;بخش سوم حاوی چند مطلب در نقد و معرفی کتاب "بهار و ادب فارسی "است که نگارنده در سال 1351در دو مجلد آن را انتشار داده است .(این مطالب، اشاراتی است چند درباره نویسندگی ملک الشعرای بهار) .

سید هاشم موسوی حداد یکی از عارفان نامیِ شیعه و از شاگردان برجسته‌ی سید علی قاضی بود. سید هاشم در شهر کربلا متولد شد و در نجف اشرف به تحصیل علمِ دین پرداخت. این طلبه‌ی وارسته هیچ در بند دنیا و تجملات مادی نبود، و از درآمد حاصل از نعل‌سازی، به ساده‌ترین شکل ممکن روزگار می‌گذرانید؛ در واقع لقب حداد (به معنی آهنگر) با توجه به حرفه‌ی ایشان به وی اطلاق شد. سید هاشم حداد در سال 1279 متولد شد، و به سال 1363 از دنیا رفت. از وی نامه‌هایی چند به جامانده، که توسط شاگردشان، سید محمدحسین حسینی طهرانی گردآوری شده، و ذیل کتاب روح مجرد در اختیار علاقه‌مندانِ این موحد نامی قرار گرفته است. در کتاب نامبرده همچنین، در باب مهم‌ترین رئوس فکری و جالب‌توجه‌ترین اعتقادات دینی حاج سید هاشم موسوی حداد نیز بحث شده است. کتاب روح مجرد در قالب دوازده بخش کلی تنظیم گشته است. سید محمدحسین حسینی طهرانی که خود یکی از بزرگان حوزه و از عالمان شاخص دوران به شمار می‌رود، در کتاب روح مجرد نهایت همّ خود را به کار برده تا فقط پاره‌ای از روشنای روح و قطره‌ای از دریای ایمان یار و استاد خود، حاج سید هاشم را بر ما که مخاطبین کتاب او هستیم، آشکار سازد. از بخش‌های جالب توجه کتاب صوتی روح مجرد، خصوصاً باید به قسمت‌هایی اشاره کرد که در آن‌ها اشاراتی به علاقه‌ی حاج سید هاشم به عرفانِ مولوی و ابن عربی شده است؛ علاقه‌ای که البته انتقاداتی را از سوی برخی از ظاهربینان متوجه ایشان نمود؛ اما به هر رو، مانعی در غور حاج سید هاشم در حالات عرفانی نشد.

نویسنده در این کتاب گوشه‌ای از ویژگی‌های داستانی شاهنامه را بررسی کرده که می‌توان به این موارد اشاره کرد: قهرمان‌نگاری در شاهنامه، وصف یک قهرمان از زبان دیگری، وصف قهرمانان از زبان داستان‌سرا، راهجویی به روان قهرمانان، مستی و بازنمایی کرکترهای شاهنامه، گفتگوی قهرمانان شاهنامه، بازتاب شخصیت قهرمانان در تک‌گفتارها، منفردسازی و تیپ‌سازی در قهرمان‌‌نگاری، توصیف‌ها و تصویرها و .... .

این کتاب شامل شش بخش به شمول مندرجات، پیش‌گفتار و منابع می‌باشد. بخش نخست که در آن دوره‌بندی‌های تاریخ ادبیات معاصر دری به اساس تألیفات محققان و دانشمندان افغانستان و خاورشناسان جهان بازتاب یافته است تا قرن نوزده از آن به صورت فشرده بحث به عمل آمده است. بخش دوم و سایر بخش‌ها از 1900 تا 1341 را دربرمی‌گیرد که به طور مشخص در زمینه‌های رویش ادبیات نو، دورۀ روشنگری، ادبیات فنی و ملی، ظهور قالب‌های نوادبی، پیشاهنگان شعر این دوره، سال‌های نبرد داغ نوجویی و تقلید و سرانجام نتیجه‌گیری از این مباحث ارائه شده است که در آنها برجستگی مطالب و موضوعات به‌خوبی مشهود است.