کتابخانه مجازی ادبیات

در این مقاله دو نمونه از ساخت‌های نحوی زند اوستا بررسی شده است. نخست ساخت نحوی ایکه صفت مفعولی آینده مختوم به -iia- از اوستا به آن ترجمه شده و ظاهراً در آثار فارسی میانه زردشتی باقی نمانده و دربردارنده همان مفهوم صفت مفعولی آینده در اوستا است؛ سپس ساخت نحوی‌ای بررسی می‌گردد که افعال ساخته شده بر ماده تشدیدی بدان ترجمه می‌شوند و به آثار فارسی میانه زردشتی راه یافته است. مفهوم این ساخت نحوی مطابق با مفهوم مفعول مطلق تأکیدی در زبان عربی است.

نيايش «يثااهووئيريو / اهونور» (ya a ahu vairiio/ ahunawar) مقدس‌ترين و شايد باستاني‌ترين نيايش زردشتيان است که احتمالا پيش از بازنويسي اوستا در دوران ساساني، درآمدي بر گاهان بوده است. اين قطعه منظوم ويژگي‌هاي کنايي گاهان و سنگيني معاني آن را دارد و در وزن همانند «اهونودگاه» سروده شده است، ولي در اوستاي کنوني، بند سيزدهم از يسن بيست و هفتم است. دعاي اهونور از جهت درون‌مايه دربردارنده معاني ژرف و از جهت لفظي داراي معاني کنايي و استعاري دقيقي است که دريافت درست آن را دشوار مي‌سازد. در گفتار پيش رو کوشيده شده اين نياش با در نظر داشتن پژوهش‌هاي پيشين، و بر اساس مفاهيم اوستاي گاهاني و جديد، و نيز با تکيه بر متون پهلوي، بويژه فرگرد نخست «بغ نسک»، که در برگيرنده بخش اعتقادي دينکرد نهم بوده و تاکنون کمتر مورد توجه پژوهش گران قرار گرفته است، بررسي شود. بغ نسک يکي از نسک‌هاي اوستاي دوره ساساني است که هر چند متن اوستايي آن باقي نمانده است، خلاصه‌اي از مطالب آن بر اساس دريافت مولف دينکرد، در دينکرد نهم آمده است. «بغان يشت» نيز که دربردارنده سه يسن 19، 20 و 21 اوستاست، قديمي‌ترين تفسيري است که به زبان اوستايي از سه دعاي مهم زردشتي برجاي مانده است.