کتابخانه مجازی ادبیات

میرزا عبدالله در مقدمه کتاب، درباره انگیزه تالیف آن سخن گفته است. وی به مناسبت جشن نهم ربیع و فلسفه وجودی آن صحبت شده است. هرکسی مطلبی گفته و افندی نیز مطالبی اظهار کرده است. در این وقت شاه از وی خواسته است تا در این زمینه، کتاب ویژه ای بنگارد. وی نیز مدتی وقت صرف کرده و عاقبت این کتاب را به جهت شاه تالیف کرده و نام آن را نیز تحفه فیروزیه شجاعیه به جهت سده سنیه سلطان حسینیه گذاشته است. در واقع موضوع کتاب، در اطراف شخصیت فردی ایرانی با نام فیروز و مکنی به ابولولو است که طی جنگهای اعراب و ایران به اسارت درآمده و به نوعی در اختیار مغیره بن شعبه قرار گرفته است. وی به دلیل تخصص فنی خود، به خواهش مغیره و به رغم انکار خلیفه دوم که بردگان ایرانی را به ایران راه نمی داد، به مدینه راه یافت. بر اساس نقل تمامی متونی که شرح برخورد وی با خلیفه را آورده اند، او نسبت به پولی که مغیره از او می گرفت، اعتراض داشت و اعتراض خود را به خلیفه نیز منعکس کرد. خلیفه مبلغ مذکور را زیاد ندانست و اعتراض او را رد کرد. چند روز بعد فیروز در مسجد به خلیفه حمله و او را مجروح کرد که منجر به مرگ خلیفه شد. به دنبال آن، عبیدالله فرزند عمر، سه نفر از جمله همسر فیروز و نیز هرمزان فرمانده ایرانی اسیر شده که به مدینه آورده شد و در آنجا مسلمان گردید، به قتل رساند و عثمان نیز او را قصاص نکرد که سخن مورد اعتراض امام علی (ع) قرار گرفت...

جمال‌الدین حسین بن علی بن محمد (حدود 480-525 قمری) مشهور به ابوالفتوح رازی از مفسران و علمای بزرگ شیعه بود. تفسیر مفصل او به نام روض‌ الجنان و روح‌ الجنان که به تفسیر ابوالفتوح شهرت یافته است، از تفاسیر جامع و معتبر قرآن به شمار می ‌آید. تحقیق در تفسیر ابوالفتوح رازی به کوشش دكتر عسكر حقوقى در سه مجلد تدوین و منتشر گردید. کتاب پیش رو جلد اوّل این تحقیق و دارای مقدمه ای در تشیع و سیر آن در ایران است. ترجمه احوال و تاریخ حیات ابوالفتوح رازی، مختصات نسخه های خطّی و چاپی تفسیر، سبک و خصوصیات دستوری و لغوی و املایی تفسیر و مباحث تاریخی تفسیر عناوین چهار فصل ابتدایی این مجلد را تشکیل می دهند. فصل پنجم به قرن پنجم و ششم هجری اختصاص یافته است و مناظرات و مجادلات فِرَق مذهبی، جنبه تشیع و جنبه های کلامی و فقهی در تفسیر ابوالفتوح را مورد توجه قرار داده است. این کتاب در سال 1346 توسط انتشارات دانشگاه تهران در دسترس پژوهشگران قرار گرفت.