کتاب تذکره شعرای معاصر ایران اثر سید عبدالحمید خلخالی است؛ حاوی مجملی از شرح حال و منتخبی از اشعار سی و پنج تن از گویندگان نامی ایران در عصر حاضر. شعر و شاعری از قدیمی ترین زمان مورد علاقه و توجه بشر بوده و با آنکه دانشمندان و حکیمان بیش از گروه شعرا به معرفت و مدنیت بشر خدمت کرده اند، همیشه مردم روزگار شعرا را بیش از سایر بزرگان عالم می شناخته و به سخنانشان توجه می کرده اند. چنانکه ما هم (هومر) حماسه سرای نامی دنیای قدیم یا (شکسپیر) شاعر بزرگ انگلیسی را از بزرگترین دانشمندان معاصرشان بیشتر می شناسیم. یا سعدی و حافظ و خیام ما در همه جای دنیای پهناور از زکریای رازی و ابوریحان بیرونی بیشتر معروفند. اکنون نیز با آنکه سلطه شعر بر نفوس خلایق مانند قدیم نیست و ذوق عمومی دانش پسندتر و جدی تر شده است، باز همه کس شنیدن سخن را از زبان شعر جالب تر می یابند ولو اینکه به قول نظامی گنجوی (احسن او اکذب او) باشد یا به تعبیر قرآن (شاعر بگوید آنچه را که خود نمی کند). زیرا مردم زیبایی ها را بیشتر و پیشتر از خوبی های تشخیص می توانند داد و سخن منظوم به همان اندازه که زیباتر است، دل را بیشتر مجذوب می سازد و حالی و اثری می بخشد که از خواص زیبایی ها است و تا دنیا دنیاست، بازار شعر گرم خواهد بود…
کتاب متضمن ده رساله عرفانی، فلسفی و سیاسی در شناخت شعر، اندیشه و زندگی حافظ شیرازی است .نگارنده درباره حافظ چنین خاطر نشان میکند" :برخلاف کسانی که حافظ را شاعری سیاسی نمیدانند و او را تا حد قدیسین به عرش اعلی میبرند، که حافظ نه تنها شاعری سیاسی است، بلکه در مبانی جهانشناسی و اصول فکری سیاسی، اجتماعی خود از چارچوب اندیشهای مشخص پیروی میکند .حافظ به هر پدیده و مفهومی جز وحدت وجود عشق به دیده تردید مینگرد و خود را در موضع انتقاد...قرار میدهد...او در مقابل ناهنجاریهای اجتماعی روزگار زبان به اعتراض میگشاید و گاه تا آن جا پیش میرود که حتی دست به نقد ساختارهای حاکم و سرشت و روش آدمیان زمانه خود میزند و ."...
در آسمان معرفت (تذکره اوحدی از عالمان ربانی)، اثر حسن حسنزاده آملی مشتمل بر شرح زندگی علمی دوازده تن از علمای اسلامی است که در دوازده فصل تدوین گردیده است. 1375ش. ذیل نام هر شخصیت، اطلاعات زیر به چشم میخورد: شرحی کوتاه از دوران کودکی، تحصیلات، ویژگیهای اخلاقی و شخصیتی، عبادات، تألیفات و نوشتهها، استادان و شاگردان.