سرزمین خوزستان با رمز و رازهای اسطوره ای و با تمدنی درخشان، در پهنه تاریخ و ایران و جهان، همواره به عنوان پایگاه مدنیت مورد توجه اهل تحقیق بوده است. خوزستان که روزگاری جزوی از مملکت ایلام به شمار میرفت، بی شک قبل از آن نیز مردمانی با فرهنگ درخور توجه، با تفکرات فلسفی و اساطیری در این سرزمین زندگی می کرده اند و در نقش بندی تاریخ منطقه و جهان آن روز سهم موثری داشته اند. از این رو همواره به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی خود یکی از مراکز مهم سیاسی و اقتصادی جهان به شمار می رفته است. کاوش های باستان شناسی در تل علی کش، قدمت آثار تاریخی این سرزمین را به هشت هزارسال ق.م می رساند. خوزستان در طول تاریخ به اسامی هالتامی، انشان، سوسنکا، سوزیان، خوز، خوزستان ... نامیده شده است. در آخر هدف از تدوین این کتاب باز نمودن گذشته خوزستان است. زیرا که سرزمین و مردم خوزستان را سرگذشتی دراز است که ریشه در قرون کهن دارد
در دو قسمت مختلف این رساله به "نوروز 1328 در شوشتر" میپردازد در مورد شوشتر و تاسیسات آبیاریش باضافه مختصری از گذشته آن بحث شده است. نام قسمت دوم "نفت یا گرانبهاترین ثروت ملی ما" است که بیشتر به صنعت نفت در خوزستان و به تاثیر آن در این شهر میپردازد.
کتاب نگاهی به خوزستان اثر آقای ایرج افشار سیستانی گامی است در جهت شناخت ویژگیهای اقلیمی، نژادی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و ... مناطق ایران . کتاب به جغرافیا و زمین شناسی، شرایط اقلیمی و آب و هوا، منابع طبیعی، جغرافیای انسانی، جمعیت و گروههای نژادی، شاخص های اجتماعی مثل دین، خط و زبان و... در جلگه خوزستان پرداخته است.