میان سالهای 1915 و 1930 جمعی از اندیشهمندان و آزادیخواهان ایرانی در شهر برلن زیستند و از طریق انتشار چند مجله و روزنامه اندیشهها و موضوعاتی را مطرح کردند که از نظر سیر تاریخ اندیشه معاصر ایران دارای اهمیت بسیاری است. در این کتاب کارنامه این گروه که شامل افرادی چون تقیزاده، جمالزاده، محمد قزوینی، مشفق کاظمی، کاظمزاده ایرانشهر بود، بررسی شده و کموکیف فعالیتهای آنها که به ناسیونالیسم، تجددخواهی، دمکراسی، آموزش عمومی و اصلاح ساختار قدرت دولت و دین و جامعه معطوف بود، به تحلیل کشیده شده است.
در این کتاب کوشیده شده تا درباره نکاتی درباره حافظ و شعر او بررسی صورت گیرد؛ از قبیل: بیان روند زندگانی حافظ برگرفته از متون و منابع معتبر علمی و تاریخی با استفاده از اشعار شاعران نوپرداز معاصر؛ نگاهی به ابعاد و زوایای شخصیت حافظ؛ چرایی تفأل به حافظ و چگونگی تفألزدن؛ تدوین فصلی با نام فرهنگ واژگان اشعار حافظ با بیش از دوهزار واژه؛ فراهم کردن فرهنگ اشارات و تعبیرات عرفانی اشعار حافظ با بالغ بر پانصد واژه.
کتاب «کشف المحجوب» که در واقع پردهگشای اسرار حیات و درون گروهی از عاشقان و شیفتگان جمال محبوب ازلی و ابدی است، جلوهگاه ایمان و ذوق و دانش بزرگمردی است که گرچه شرح کاملی از احوال وی در دست نیست، ولی همین اثر عظیم نماینده وسعت اطلاعات او در علوم قرآنی و احادیث و عرفان است. در این کتاب خلاصهای گویا از شرح زندگی افراد مندرج در کتاب «کشف المحجوب» هجویری ارائه شده و علاقمندان و عرفانپژوهان را در شناخت هرچه بهتر مندرجات کتاب بهویژه شخصیت عارفان و مشایخ راهنما است.
این کتاب در چهار فصل تدوین شده و نویسنده در بخش اول این رساله از رویدادها و اندیشهها سخن گفته و در بخش دوم، تحلیلی از چگونگی فرایند نوسازی و نتیجه آن که پیدایی تجدد است، ارائه کرده. توجه این نوشته به دورانی است که از جنگهای ایران و روس آغاز میشود و به سال ۱۳۵۷ (۱۹۷۹) پایان مییابد. آنچه از آن پس در ایران روی داده، آنچنان به ما نزدیک است که هرگونه ارزیابی آن ارزشی علمی نمیتواند داشته باشد. اندیشه تجدد از کجا و چه وقت وارد ایران شد و ذهن ایرانیان را به خود مشغول داشت؟ تجدد و نوسازی مترادفاند یا متضاد؟ در این کتاب، جامعهشناسی برجسته و باسابقه، با بیانی شیوا و جذاب و موشکافانه، به تشریح این مسائل میپردازد و رویارویی سنت و تجدد را بازمیشکافد.
اندیشه تجدد از کجا و چه وقت به ایران وارد شد و ذهن ایرانیان را به خود مشغول داشت؟ تجدد و نوسازی متردافند یا متفاوت؟ در این کتاب، جامعهشناسی برجسته و با سابقه، با بیانی شیوا و جذاب و موشکافانه، به تشریح این مسائل میپردازد و رویارویی سنت و تجدد را باز میشکافد