کتابخانه مجازی ادبیات

سیدمحمدرضا کردستانی با تخلص میرزاده عشقی (۲۰ آذر ۱۲۷۳ – ۱۲ تیر ۱۳۰۳) شاعر، روزنامه‌نگار، نویسنده و نمایشنامه‌نویس ایرانی دوره مشروطیّت و مدیر نشریه قرن بیستم بود که در دوره نخست‌وزیری رضاشاه، به دستور رئیس اداره تأمینات نظمیه (شهربانی) وقت، ترور شد. وی از جمله مهم‌ترین شاعران عصر مشروطه به‌شمار می‌رود که از عنصر هویت ملی در جهت ایجاد انگیزه و آگاهی در توده مردم بهره گرفت. او را خالق اولین اپرای ایرانی می‌دانند. کتاب حاضر گزیده‌ی اشعار و تقسیر و نقدی ادبی آثار میرزاده عشقی است.

کتاب شامل متن های ادبی و شعرهایی در قالب های غزل، رباعی، نو و مثنوی، با مضمون های عارفانه، عاشقانه، مذهبی و تقدیمی است. پاره ای از عنوان های این سروده ها عبارت اند از: به ترتیب عشق؛ گمشده؛ تا خدا؛ شكوفه عشق؛ بانوی من؛ زهر و شكر؛ زوال خودپرستی؛ ای معتقد ای ماه محرم؛ مجال عاطفه؛ آشنایان بیگانه؛ فخر مادری؛ امیر عدالت؛ جویبار عاطفه؛ بغض شكسته؛ همیشه در خواب منی؛ هدیه در خواب؛ رهگذر نور؛ ترانه شیدایی؛ تفسیر عاشقانه؛ سوره حمد؛ و لعل بدخشان.

کتاب، مجموعه‌ای متضمن معنی کلیه لغات و ترکیبات مشکل و مهجور ترکی، مغولی، عربی و فارسی، شرح اعلام، ترجمه آیات و احادیث و اشعار و امثال عربی کتاب "تاریخ جهانگشای جوینی "است که براساس نسخه علامه قزوینی فراهم آمده است .این مجموعه در 8بخش سامان یافته است1 : "مقدمه‌ای درباره جوینی و تاریخ جهانگشا "مشتمل بر شرح حال عطاملک و معرفی اثر او از نظر ادبی و ویژگی‌های سبکی آن، 2 "مروری بر تاریخ مغول "که تقریبا اجمالی است از آنچه در تاریخ جهانگشا به تفصیل آمده، به انضمام مطالب افزون‌تری درباره سلسله ایلخانان ایران، دین و اعتقادات مغولان و اوضاع علمی و ادبی ایران در آن دوران، 3 لغات و ترکیبات و اصطلاحات (در این بخش مجموعه‌ای از لغات و ترکیبات و اصطلاحات ترکی، مغولی، عربی و فارسی فراهم آمده و معنای متناسب با متن آنها ذکر شده و جمله یا جملاتی از جهانگشا به گونه شاهد و با ذکر شماره جلد و صفحه و سطر، آمده است ;همچنین تلفظ دقیق لغات و ترکیبات با حروف لاتین مشخص شده است)4 . آشنایی با نام‌ها، جای‌ها، طوایف و فرق با توضیحاتی متناسب و در حد اطلاعات موجود و به دست آمده، 5 ترجمه عبارات عربی اعم از آیه و حدیث و شعر و مثل و...به ترتیب جلد و صفحه و سطر، 6 ترجمه و توضیح و تطبیق امثال و حکم در دو بخش امثال و حکم فارسی و عربی و به ترتیب حروف اول آنها، 7 فهرست‌های راهنما شامل فهرست‌های آیات، احادیث، ابیات عربی به ترتیب صدور ابیات، فهرست ابیات عربی، مصرع‌های عربی به ترتیب حروف اول، مصرع‌های عربی به ترتیب حروف آخر، فهرست ابیات فارسی، 8 پیوست‌ها شامل تصویر بعضی از نقشه‌ها و شجره‌نامه‌ها و اضافات بخش‌های مختلف کتاب، و فهرست منابع و ماخذ .

یکی از دوره‌های تاریخ ادبیات فارسی، دوره بازگشت ادبی است که با سقوط صفویه آغاز شده تقریبا تا اواخر دوره قاجار را دربر می‌گیرد. این دوره از تاریخ، به دلایلی از جمله تحولات چشمگیری که در زمینه نثر و نظم دارد، حائز اهمیت و قابل تأمل و دقت نظر است. نویسنده این کتاب معتقد است در این دوره در قسمت نثر، توفیقات بیشتری حاصل شده، هرچند شهرتش در گرو شعر و شاعران این دوره است. این کتاب که در واقع بخشی از تاریخ ادبیات ایران در دوره بازگشت است، در صدد پژوهشی در شیوه‌ها و سبک‌های نویسندگان و شاعران دوره بازگشت برآمده و به تحلیل مشهورترین آثار این دوره پرداخته است.