دیباچه قطب الدین محمد قصه‌خوان در سال 969هـ. بر مرقع شاه طهماسب صفوی نگاشته شده است و به لحاظ اهمیتش در تاریخ کتاب‌آرایی دوران صفوی مورد استفاده دیگر هنرشناسان قرار گرفته و الگویی برای مرقعات دوره‌های بعدی بوده است. احمد قمی در گلستان هنر از آن استفاده کرده است، اما ذکری از این مأخذ نمی‌کند و گاه مندرجات آن را تحریف نموده و به جای نام قطب‌الدین قصه‌خوان نام امیر غیب بیک را درج کرده و مرقعاتی چند بر آن افزوده است به گونه‌ای که برخی معاصران به سهو آن را دیباچه‌ای غیر از دیباچه قصه‌خوان پنداشته‌اند. تاکنون دو نسخه ازمرقع شاه طهماسب شناخته شده است.نسخه نخست با تاریخ 1057 هـ. به شماره 691 در کتابخانه ملی تهران و دیگری ظاهراً از سده دوازدهم هجری به شماره 6086 در کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران محوظ است. در مقاله حاضر چاپ‌های مختلف این متن با یکدیگر مقایسه شده و با نسخه خطی کتابخانه ملی که قدیم‌ترین نسخه به‌جای مانده از این متن است مقابله گردیده و موارد اختلاف تعیین گردیده است. ضمن اینکه مقایسه‌ای میان اشعار عبدی بیک شیرازی در آثارش با ابیات نقل شده در دیباچه آورده شده است.

منابع مشابه بیشتر ...

661fef6f91450.jpg

روش زیبا یا درست نوشتن (برای استفاده دانش آموزان و دبیرستانها)

سیدعلی میرافضلی

سیدعلی میرافضلی درباره سبب تالیف کتاب می گوید: در سال 1316 تا 1319 از جمله درسهایی که می گفتم درس املاء بود روشی را که در پیش گرفته بودم چنین بود که برای هر نوبت موضوع تازه را در نظر گرفته و به اندازه یک دیکته آن را شرح و بسط داده و در ساعت مقرر برای دانش آموزان میخواندم تا از خارج بنویسد، تجربه معلوم می داشت که عموم دانش آموزان برای نوشتن این نوع از دیکته آماده تر بودند آنکه آثار انزجار از چهره ایشان مشهود گردد با اهتزاز تمام در نوشتن آن اهتمام داشتند این طریقهاز چند لحاظ برای دانش اموزان ایجاد رغبت می نمود یکی تازگی مطلب که بطور کلی بیان هر موضوع تازه توجه مخاطب را جلب کرده و او را برای اصغای آن مهیا می نماید دیگر آنکه لغات مشکلی که در ضمن این طرز املاء بکار برده میشود بیشتر از مردم بدان تکلم نموده و به گوشها آشنا می آید به علاوه چون با عبارات ساده ذکر می شود در نتیجه از دشواری آن کاسته و حکم سهل و ممتنع را پیدا می نماید و دانش آموز بدون آنکه دشواری لغت او را خسته خاطر و ملول گرداند در طی نوشتن عبارات آسان آنرا فرا میگیرد.

65ca2d0713b14.jpg

تذکره خوشنویسان

غلام محمد هفت قلمی دهلوی

این اثر که دو نسخة خطی و چاپ سنگی آن موجود است بوسیلة مولانا غلام محمد هفت قلمی دهلوی شاعر متخلص براقم متوفی بسال 1939 میلادی = 1239 هجری قمری نوشته شده است این کتاب بعدها بوسیلة محمد هدایت حسین، مدرس زبان فارسی و عربی در کالج کلکته هندوستان تصحیح و تحشیه شده است و با اضافاتی و یک مقدمة بسیار جالب بچاپ سنگی انتشار یافته است. این کتاب شامل فهرست الرجال که محتوی 39 صفحه علاوه بر صفحات اصلی کتاب و یک مقدمه بسیار جالب بقلم مصحح کتاب یعنی محمد هدایت حسین در 8 صفحه و خود کتاب شامل چهار مقاله بشرح زیر است: 1- مقاله اول = در بیان حدوث رسم خط عربی 2- مقاله دوم = در ذکر حدوث و ایجاد اقسام رسم خط اهل فرس قدیم.

دیگر آثار نویسنده بیشتر ...

5850eae895b89.PNG

فن زرافشانی در دو مرقع سلطان یعقوب؛ یادگاری از عصر قراقریونلوها و آق قویونلوها (محفوظ در موزه توپقاپوسرای استانبول، ش 2153خ، 2160خ)

یوشیفو ساسکی

در قطعات خوشنویسی شده دو مرقع سلطان یعقوب، گردآورده سده نهم ق در ایران، محفوظ در کتابخانه خزینه اوقاف توپقاپوسرای استانبول، کاغذ‌های تزیینی دیده می‌شود که درآنها فنون مختلف هنری به کار رفته است، از جمله فن زرافشانی که در این مقاله به بررسی آن پرداخته شده است. در قطعات این دو مرقع سه روش زرافشانی قابل تشخیص است: روش زرافشانی با ورقه زر و دو روش متفاوت زرافشانی با استفاده از محلول زر. مرلف در شرح این سه روش به اصطلاحات به کار رفته در رساله منظوم جلدسازی اثر سیدیوسف حسین و گلستان هنر قاضی احمد قمی و منابع دیگر اشاره می‌کند و چنین نتیجه می‌گیرد که می‌توان طریقه اول را افشان لینه، طریقه دوم را افشان حل کرده و طریقه سوم را افشان غبار دانست. مؤلف همچنین در این مقاله به آهار زدن کاغذ پیش از افشاندن زر، روش افشانگری سنتی ژاپن و افشان زر به وسلیه عکاسی نیز اشاره می‌کند.

پژوهش‌ها/پژوهش‌ در نثر و متون
مقاله