کتابخانه مجازی ادبیات

تقویم تطبیقى هزار و پانصد سالۀ قمری و میلادی تألیف فردينالد و وستنفلد و ادوارد ماهلر، بامقدمه و تجديد نظر حكیم‌الدین قریشی، تقويم تطبيقى سالهاى قمرى و ميلادى از سال 1 ق/622 م تا 1500 ق/2076 م به انضمام راهنماى تبديل تاريخ هجرى شمسى به ميلادى و بالعكس است. تقويم مزبور به صورت جداولى تنظيم شده و در اين جداول، در برابر هرماه قمرى، روزهاى هفته باتاريخ ماه و سال ميلادى نشان داده شده است. اين كتاب نخستين بار در سال 1854 م درلايپزيك منتشر شد و جداول آن تا سال 1300 ق را شامل مى‌شد. مستشرق ديگرى(ماهلر) آن را تكميل و تقويم را تا سال 1500 ق ادامه داد. آخرين ويرايش كتاب در سال1916 م توسط اشپولر در ويسبادن انتشار يافته است. مصحح مسلمان هندى در اين چاپ علاوه بر اينكه ارقام را به فارسى ارائه نموده، مقدمۀ ممتع و سودمندى، به فارسى، بر كتاب نگاشته كه مشتمل است بر تاريخچۀ تقويم در ميان ملل اروپايى و آسيايى و مسلمانان، سابقۀ تدوين جداول تبديل تاريخ و روش استفاده از كتاب. تنظيم سه جدول شامل ترتيب روزهاى سال قمرى، سال ميلادى و سالهاى كبيسۀ تقويم قمرى بر كارآيى كتاب افزوده. بعلاوه،در اين مقدمه دو كتابشناسى يكى با عنوان«منابع و مآخذ مقدمه» و ديگرى با عنوان «كتابشناسى براى مطالعۀ بيشتر» آمده كه هردو براى خواننده سودمنداست

در این کتاب، شیوه استخراج و تطبیق شش تقویم مهم (اسکندری، میلادی ژولین، هجری خورشیدی، و دو تقویم جلالی و خانی مربوط به آن هجری قمری، یزدگردی و میلادی گریگوری) فراهم آمده است" .دقیق‌ترین شیوه استخراج و تطبیق تقویم‌ها، روش روزشمار است که در این روش خرده حساب‌ها، تحلیل می‌رود، و صحت محاسبات آن به کمال است .در زیج ملک، قواعد استخراج و تطبیق تقویم‌ها به روش روزشمار توضیح داده شده است ."علاوه بر آن شش تقویم مهم و اصلی، هشت تقویم محلی و قومی ایرانی (مازندرانی، طبری، دیلمی، کومشی، صبی، کردی، پشتکوهی، کوهدشتی، و دریایی نیز تبیین و توضیح داده شده است .

کتابخانه مجلس شورای اسلامی در 1374 توفیق یافت تا نسخه کم‌مانندی از اوایل قرن هشتم که از حوادث روزگار و تصرفات‌ زمانه برکنار مانده به گنجینه خود بیافزاید. این مجموعه، که کاتب فاضل آن‌ نام«سفینه» برای آن برگزیده حاوی دویست و نه رساله به زبان فارسی و عربی‌ در زمینه‌های گوناگون علمی و ادبی و فلسفی و دینی است. که حدود بیست عنوان‌ آن شامل گفتارهای کوتاهی است به صورت و عنوان کتاب و خود شاید بخشی است از کتابی که کاتب با عنوان کتاب در این «سفینه» درج کرده است. سفینه تبریز به دست یکی از دانشی مردمان فاضل و فرهنگی شهر تبریز، به نام حاج ابو المجد محمد بن صدر الدین ابی الفتح مسعود بن‌ المظفر بن ابی المعالی محمد بن عبد المجید تبریزی ملکانی قرشی در سال‌های 721ـ723 هجری، جز سه رساله که در تاریخ 724 و 725 و 736 دارد و پیداست که کاتب خود پس از پایان «سفینه» الحاق کرده، کتابت کرده است و محل کتابت را «دار الموحدین تبریز» یاد می‌کند. از جمله ویژگی‌های «سفینه تبریز» وجود تألیفاتی از دانشمندان تبریزی‌ و یا ساکن تبریز است که نام آنان در مراجع و مآخذ متداول یاد نشده است‌ و اگر از یکی از آنان ذکری کوتاه شده از آثار آنان نام و نشانی دیده نشده است. دیگر آنکه از برخی از مشاهیر علم تألیفی در سفینه مندرج است که‌ در تراجم و فهارس از این اثر نشانی نیست. و آخر آنکه مؤلفات برخی از مشاهیر، علما و شعرایی است که نسخه‌ای از آثارشان در این سفینه است و این نسخه با دیگر نسخ و یا نسخه چاپ شده آن اثر، اختلافات بسیار دارد. این اختلاف در متن و گاه در نام نسخه و یا نام مؤلف است.