کتابخانه مجازی ادبیات

محمد درخشش در مقدمه کتاب خطابه آقای سیدحسن تقی زاده می گوید: در طی سلسله سخنرانی های سال 1337 باشگاه مهرگان به علت آنکه، نهضت مشروطیت ایران قسمت مهمی از تاریخ کشور ما را تشکیل میدهد اینجانب برای روشن شدن نکات تاریک این نهضت تاریخی از دانشمند محترم جناب آقای تقی زاده درخواست نمودم مشاهدات و اطلاعات خودشان را ضمن یک یاد دو سخنرانی در باشگاه مهرگان برای معلمین بیان نمایند و بسیار از ایشان متشکرم که دعوت بنده را قبول فرمودند و در باشگاه مهرگان به ایراد یک سلسله سخنرانیهای مفید و مهم اقدام نمودند.

پیدایش، رشد، اعتلا و زوال جنبش های سیاسی و اجتماعی معاصر ایران در کنار تحولات و رخدادهای متعدد سیاسی، فرهنگی و اجتماعی، جابجایی قدرت ها و نخبگان حکومتی و تغییرات گسترده در عرصه اجتماعی و سیاسی تاریخ معاصر ایران، به دلیل اهمیت و تأثیرات شگرف و متنوع آن، سبب گشته است تا از سوی پژوهشگران، مورخان و تحلیل گران حوادث اجتماعی و نخبگان سیاسی مورد تجزیه و تحلیل و نقادی و تقریر و تبیین قرار گیرد. تنوع و کثرت نگاه ها و اختلافات در نگاشته های تاریخی این دوره باعث پیچیدگی و سختی فهم و درک درست محققان و اندیشه گران این عرصه در تشخیص سره از ناسره و کشف درست حقایق تاریخی گردیده است. تاريخ نگاري و نوع نگاه مورخان به پديده هاي تاريخي از منظر ملي گرايي و شرح و بسط اين رويدادها و حوادث گذشته و حال بر آن اساس، مقوله اي است که در کنار ساير رويکردهاي اين جريان از جمله نمودهاي ادبي، جلوه ويژه و متفاوتي از نوع رسمي و مرسوم خود در جامعه ايراني داشته است. بررسي تاثيرات اين جريان فکري و فرهنگي در حوزه فرهنگ، خاصه تاثيراتي که تاريخ نگاري و تاريخ نگاران از آن گرفتند و تبعات و پيامدهاي آن در ساير بخش هاي اين حوزه، در تاريخ معاصر ايران، موضوع دامنه دار و چالش برانگيزي بوده که کم تر به حد کفايت مورد پژوهش و توجه محققان واقع شده است. پژوهش حاضر به بررسي ويژگي هاي اين جريان در تاريخ نگاري معاصر ايران مي پردازد و تاثيرات و تاثرات حاصل از رويکرد متفاوت اين تاريخ نگاري و مورخان و مولفان آن را از حيث شيوه هاي متفاوت نگرشي و نگارشي پي مي گيرد.

انقلاب مشروطه از رویدادهای تأثیرگذار تاریخ ایران است، به نحوی که چه‌بسا بتوان ایران معاصر را برآمده از این انقلاب دانست. با انقلاب مشروطه مفاهیم تازه‌ای وارد زندگی مردم ایران شد؛ مفاهیمی نظیر مجلس، قانون، حضور فعال مردم در عرصه سیاست و اجتماع و مطالبات سیاسی و اجتماعی از حکومت. درباره انقلاب مشروطه کتاب زیاد نوشته شده و روایت‌ها و پژوهش‌های گوناگونی از این انقلاب و درباره آن به صورت کتاب منتشر شده است. «انقلاب ایران» نوشته ادوارد براون از جمله این کتاب‌هاست. براون در این کتاب روایت خود از انقلاب مشروطه را ارائه داده و به نقاط عطف و عوامل و رویدادهایی پرداخته که به اعتقاد او و بر اساس پژوهش‌ها و یافته‌ها و اطلاعات‌اش عوامل مهم و تأثیرگذار در شکل‌گیری انقلاب مشروطه ایران بوده‌اند. این کتاب از یازده فصل تشکیل شده است؛ تأثیر اندیشه‌های سیدجمال‌الدین اسدآبادی بر انقلاب مشروطه، ماجرای تحریم تنباکو و تأثیر آن بر این انقلاب، قضیه به توپ بستن مجلس به فرمان محمدعلی‌شاه، ترور ناصرالدین‌شاه و مبارزات مردم تبریز در جریان انقلاب مشروطه از جمله موضوعاتی است که ادوارد براون در این کتاب به آنها پرداخته است.

تاریخ طبرستان نوشته ابن اسفندیارتاریخ نگار ایرانی است. موضوع این کتاب تاریخ و وقایع طبرستان و مازندران و یاد سرگذشت شاهان و سادات مرعشی و نام‌ها و لقب‌های آنان و نیز شگفتی‌ها و ویژگی‌های این سرزمین است. زبان نسخه اصلی کتاب فارسی است اما نسخه حاضر به زبان انگلیسی است که ادوارد براون نخستین بار خلاصه ای از این کتاب را در سال 1905 م به انگلیسی ترجمه و چاپ کرد