جلالالدین محمد مولوی غزلی معروف دارد که ابیاتی از آن زبانزد عارف و عامی است. مولانا در این غزل پرسشهایی را درباره وطن اصلی علت آمدن به این جهان، خویشکاری این جهانی و مقصد نهایی مطرح میکند که میتوان این سوالهای معرفتی را نخستین تلاش ذهنی انسان برای شناخت خویشتن و در واقع گامهای اولیه برای ورود به مکتبخانه عرفان به شمار آورد. طرح این قبیل پرسشها در ادبیات باستانی ایران نیز بیسابقه نیست. در سرودههای گاهانی، کهنترین بخش اوستا، پرسشهایی که میتوان آنها را گونهای از سوالهای بنیادین معرفتی دانست آمده است. جالب توجهتر اینکه در یک متن اندرزی دوره باستان به زبان پهلوی موسوم به اندرز پوریوتکیشان تمامی پرسشهایی که در غزل مورد بحث مولوی آمده در این نوشته کهن نیز به تفصیل ذکر شده است. شاید بتوان پاسخ به چنین پرسشهایی را نخستین اقدام برای ورود به جهان معرفت دانست.
کتاب حاضر برای استفاده کنندگان از مثنوی شریف فراهم آمده تا جایگاه بیت یا ابیاتی را در مثنوی بجویند و به حکمت یا داستان مورد نظرشان دست یابند، آن چه ما را به تنظیم این مجموعه برانگیخت اهمیت بر نفوذ این کتاب بزرگ در تاریخ ایران و اسلام است.
کتاب های اوستا عبارتند از:گات ها،یسنا،ویسپرد،پشت ها وندیداد خرده اوستا گات ها دارای 5 بخش است: اهنود،اشتود،سپنتمد،وهوخشتر،وهیشتواپشت. گات ها از کهن ترین و سپنتاترین بخش های اوستاست که از اشوزر تشت به یادگار مانده است.کهن ترین ادبیات هر قومی را سرود یا شعر یا مناجات تشکیل میدهد زیرا مردم میتوانند شعر و ترانه و سرود را به آسانی از بر کنند و به خاطر بسپارند.
زبانشناسی دانش شناخت زبان است. زبان و ماهیت و چیستی آن یکی از موضوعاتی است که اندیشه نخستین فلاسفه و دانشپژوهان نامآور جهان باستان مانند افلاطون و ارسطو را نیز به خود مشغول کرده بود و از آن دوران تا عصر حاضر، همواره توجه به زبان در میان دانشمندان به صورتی مستمر ادامه یافته و آنان را به انجام تحقیقاتی درباره زبان در زمینههای مختلف واداشته است. این کتاب برای دروس مقدمات زبانشناسی و زبانشناسی عمومی تألیف شده و در پایان هر مبحث پرسشهایی گنجانده شده تا دانشجویان بتوانند با پاسخگویی به آنها خود را بیازمایند.
«تاریخ زبان» دانش نوینی است که در میان علوم عدیده انسانی موقعیت خاص و قابل توجهی یافته است. بررسی تاریخی زبان از زمان تکوین علم زبانشناسی نوین آغاز نشده است، بلکه در اعصار و قرون گذشته نیز به صورتهای گذشته و پیشین زبانها توجه میشد. بهویژه در اروپا از قرن هجدهم به بعد، بر اثر رواج فقه اللغه و دستورنویسی تطبیقی و مقایسهای، تتبعات تاریخی زبان رواج و رونق چشمگیری یافت. این کتاب در دو بخش تنظیم شده است؛ در بخش یکم، نخست مقاطع و دورههای تحولی زبان فارسی از زمان قدیمترین متون موجود تا زمان حاضر مشخص شده است. به عبارت دیگر با مقایسه مواد و منابع زبانی موجود، معین شده که زبان فارسی چند دوره تحولی را پشت سر گذاشته و سپس منابع و مدارک متعلق به هر دوره که بررسیهای تاریخی زبان بر مبنای آن صورت میگیرد، دستهبندی و معرفی شده است. در بخش شدوم تحولات دستگاه صوتی و ساختمان دستوری زبان فارسی در دورههای تاریخی به اجمال بررسی شده است.