ضرب المثل های زبان پشتو (د پشتو امثال او حکم)که در سال 1354 ه ش برای نخستین بار توسط عنایت الله شهرانی جمع آوری و تدوین شده به چاپ رسیده و در ضمن نشریه ها و کتابهایی که در مطبوعات کشور و بیرون مرزی به زبان پشتو به نشر رسیده است مهر چاپ خورده است. مجموعه د پشتو امثال و حکم کار آغازین و ابتدایی بود اینک مجموعه د پشتو متلونه یا ضرب الامثال با غنای بیشتر یا تصحیح و نقد شادروان غریب یار و عبدالحمید عاطف و اهتمام برهان الدین نامق از سوی کانون فرهنگی قیزیل چوپان اقبال چاپ میشود...
بیشتر دیده شده است که اشخاص ضمن بیانات خویش به آوردن ضرب المثلی مناسب تمثل می جویند. گذشته از آنکه کلامشان حلاوت مخصوص پیدا میکند مستمع را قانع و مستعد آن میسازد که پی به مقاصد آنها برده و سخنانشان قابل درک گردد. در این کتاب بالغ بر 1200 ضرب المثل و نصایح از روستا و شهرستانهای ایران و همچنین از سایر کشورهای جهان به زبان فارسی جمع آوری گردیده است...
این کتب شامل 1300 مثل و اصطلاح زبان گیلکی است که به همت محمود پاینده طی هشت سال کوشش، جمع آوری شده است. علاوه بر آوانوشت اصطلاحات و مثل ها، برگردان فارسی آنها نیز آورده شده و کاربرد و کنایه های مثلها نیز به اختصار آمده. برای گویاتر کردن مثل ها نیز، مصرعها، بیتها، اصطلاحات و تکیه کلام های زبان های دیگر و نزدیک ترین معادل مثل های گیلکی آن آورده شده است. واژه نامه مفصلی نیز در پایان کتاب تهیه شده است. مؤلف در این کتاب از مجموعه مثلها و اصطلاحات کوهنشینان محمد ولی مظفری کجدی نیز بهره برده است. این تحقیق ارزشمند در زبان گیلکی به همت بنیاد فرهنگ ایران در سال 1352 شمسی به زیور طبع آراسته شد.
امثال و حکم یکی از بخشهای مهم و جالب و فولکلوری ملل و نمایشگر راستین عواطف نفسانی، افکار، نظریات، معتقدات، عادات، سنن، ذوق فطری، اخلاقیات و تلقیات اوضاع و احوال عمومی زندگانی جوامع است. این کتاب دربرگیرنده ضربالمثلهای دری افغانستان است که نویسنده آنها را نهتنها از محیط جمعآوری کرده است، بلکه با بسیاری از کتب مقابله و مقایسه نموده است.
امثال و حکم یکی از بخشهای مهم و جالب فولکلوری ملل و نمایشگر راستین عواطف نفسانی افکار، نظریات، معتقدات، عادات، سنن، ذوق فطری، اخلاقیات، تلقیات اوضاع و احوال عمومی زندگانی جوامع است. زبانهای افغانی به ویژه پشتو و دری از لحاظ وفور ضربالمثلها بسیار غنی است که با احتوای مفاهیم حکمی و تمثیلی با ظرافت و زیبایی در طول روزگار و از روزگاران بسیار قدیم همچون ستارههای تابناکی در آسمان ادب فولکلوری جاویدانه میدرخشند. این کتاب مجموعهای از ضربالمثلهای زبان افغانستان را احتوا میکند که توسط عنایتالله شهرانی گردآوری شده است. در این مجموعه بیش از پنجهزار مثل به ترتیب حروف الفبا آورده شده است.