کتابخانه مجازی ادبیات

سرزمین کهنسال دلاوران ایران باختری از نظر جغرافیای تاریخی و تاریخ مرموز و ناشناخته است. اگر آنطور که در خارج از ایران محققانی چون هرتسفلد، دمرگان، مینورسکی، رالنسن، سر ارول استین برای بررسی گذشته های این سرزمین کوشیده اند فضلای کشور نیز توجهی ابراز می داشتند. اینک بسیاری از زوایای تاریک تاریخ چند هزارساله میهن ما روشن شده بد. نخستین کتابی که درباره لرستان به چاپ رسید مجموعه ای از غلامرضا خان والی و انیس المسافر نام داشت. کتاب مذکور در بوشهر به چاپ رسیده و مشتمل بر آگاهی هایی در مورد جانوران شکاری و فرمانروایان لر از حسین خان والی تا زمان مولف است، پس از آن باید از جغرافیای نظامی لرستان تالیف سپهبد رزم آرا نام برد که مشتمل بر جغرافیای مناطق با توجه به جنبه نظامی انها و ورود قوای دولتی به لرستان و سرکوبی عشایر این منطقه می باشد. آقایان بهمن کریمی و محمدعلی امام شوشتری نیز چند صفحه ای از کتابهای جغرافیای تاریخی غرب ایران و تاریخ جغرافیایی خوزستان را به لرستان اختصاص داده اند. با این حال تا به امروز کتابی که منحصر به تاریخ یا جغرافیای تاریخی این قسمت از ایران باختری باشد تالیف نشده است.

سرزمینی که اکنون بلوچستان نام دارد به اسم «مکا» مشهور بوده که یونانی‌ها آن را «گدروزیا» نامیدند.در زمان قدیم در سرزمین بلوچستان باتلاق بسیار وجود داشت و «اراینا» در زبان سانسکریت به معنی باتلاق است و برخی معتقدند از ترکیب این دو کلمه با کلمه «مکا» کلمه‌ای پدید آمد که به مرور زمان به «مکران» تبدیل شد. واژه بلوچستان نیز از زمانی اطلاق شد که بلوچ‌ها در آن سکونت کردند. بلوچ ها یكی از اقوام اصیل و شناحته شدة ایرانی هستند ، كه به زبان بلوچی ( كه از نزدیكترین خویشاوندان زبان فارسی است ) تكلم می كند و بیشترین جمعیت آنان در سه كشور ایران ، پاكستان و افغانستان بسر می برند .بیشترین جمعیت استان سیستان و بلوچستان را بلوچها تشكیل می دهند و بافت اجتماعی آن قبیله ای و طایفه ای است. همه اقوام ایرانی با توجه به اشتراكات فرهنگی دارای خصلت های اجتماعی مشابهی هستند . اما در عین حال بخاطر تأثیر پذیری از شرایط خاص محیطی و قومی خود تفاوتهایی نیز در خصلتها، باورها و آداب و رسوم آنها مشاهده می شود كه ویژگی های خاص هر قومی را تشكیل می‌دهد .

در این دفتر به طور خلاصه به فلسفه ایجاد موزه‌ها و اهمیت آنها از نظر علمی و تاریخی و هنری و آموزشی پرداخته شده است. نویسنده کتاب، موزه ها را به سه نوع عمده تقسیم کرده است: موزه های تاریخی؛ موزه های علمی و موزه های هنری که هرکدام به بخشهای دیگری منشعب می‌شوند و درباره هرکدام توضیحاتی ارائه می‌کند

زنده یاد ذکاء در پیشگفتار کتاب پرارج خود می‌نویسد: این «یگانه و نخستین کتابی است که به زبان فارسی درباره هنر کاغذبری در ایران نوشته و چاپ شده است». من برآنم که حرف (و) و واژه «واپسین» را در پی کلمه «نخستین» بر جمله آن زنده‌یاد بیفزاییم ـ زیرا امروز که این یادداشت بر کاغذی می‌آید (شهریور ماه 1383) چند ماهی کمتر از بیست سال از نوشتن پیشگفتار کتاب (بهمن 1363) و نزدیک به پنج سال از انتشار کتاب و چهار سال از درگذشت ذکاء می‌گذرد و نگارنده این یادداشت، نه کتاب، که مقاله‌ای نیز در پیرامون هنر کاغذبری در ایران ندیده است.