موضوع کتاب تاریخ اردبیل و دانشمندان شامل اعلام تاریخی از علماء و فلاسفه و رجال و ادبا و شعراء و قسمتی از مشاهیر و جغرافیای مشکین و خلخال و آستارا است که توسط فخرالدین موسوی اردبیلی نجفی است که در سال 1357 و توسط چاپخانه خراسان چاپ شده است.
این کتاب که با نام «کلیات جغرافیا» برای محصلین سال چهارم متوسطه نگاشته شده، در ترتیب و تألیف آن کوشیده شده روش علمی جدید جغرافیا مرعی باشد و رؤوس مسائل کلی این علم در آن بیان شود. در این کتاب ابتدا تاریخ اکتشافات جغرافیایی عنی اینکه هر نقطه از نقاط زمین در چه تاریخی معلوم متمدنین گردیده و چه اقوام و مردمانی در راه شناساندن آن رنج برده و چگونه باحوال راهها و بلاد معرفت حاصل شده و بین ملل مختلف ارتباط و رفتوآمد و دادوستد برقرار گشته است، بیان شده است. در ادامه تاریخ علم جغرافیا یعنی شرح ترقیات این علم از لحاظ مظع مقدمات علمی جغرافیا و تکمیل نقشهبرداری و نقشهکشی و تألیف کتب جغرافیایی تبیین شده است.
این کتاب (در حقیقت یک مقاله که در چهارمین کنگره پزشکی ایران که در شهر رامسر در سال 1334 برگزار شده بود)، نوشته دکتر صادق مقدم استاد دانشکده پزشکی و داروسازی می باشد که توسط انتشارات اداره املاک و مستغلات پهلوی به چاپ رسیده است. مطالبی که در این کتاب درباره آن بحث شده است شامل: تاریخچه مطالعات راجعبه آبهای معدنی ایران؛ آبهای معدنی آذربایجان و بالاخص سرائین اردبیل؛ بررسی آب و لجن دریاچه رضائیه.