کتابخانه مجازی ادبیات

محمد درخشش در مقدمه کتاب خطابه آقای سیدحسن تقی زاده می گوید: در طی سلسله سخنرانی های سال 1337 باشگاه مهرگان به علت آنکه، نهضت مشروطیت ایران قسمت مهمی از تاریخ کشور ما را تشکیل میدهد اینجانب برای روشن شدن نکات تاریک این نهضت تاریخی از دانشمند محترم جناب آقای تقی زاده درخواست نمودم مشاهدات و اطلاعات خودشان را ضمن یک یاد دو سخنرانی در باشگاه مهرگان برای معلمین بیان نمایند و بسیار از ایشان متشکرم که دعوت بنده را قبول فرمودند و در باشگاه مهرگان به ایراد یک سلسله سخنرانیهای مفید و مهم اقدام نمودند.

سرزمین کهنسال دلاوران ایران باختری از نظر جغرافیای تاریخی و تاریخ مرموز و ناشناخته است. اگر آنطور که در خارج از ایران محققانی چون هرتسفلد، دمرگان، مینورسکی، رالنسن، سر ارول استین برای بررسی گذشته های این سرزمین کوشیده اند فضلای کشور نیز توجهی ابراز می داشتند. اینک بسیاری از زوایای تاریک تاریخ چند هزارساله میهن ما روشن شده بد. نخستین کتابی که درباره لرستان به چاپ رسید مجموعه ای از غلامرضا خان والی و انیس المسافر نام داشت. کتاب مذکور در بوشهر به چاپ رسیده و مشتمل بر آگاهی هایی در مورد جانوران شکاری و فرمانروایان لر از حسین خان والی تا زمان مولف است، پس از آن باید از جغرافیای نظامی لرستان تالیف سپهبد رزم آرا نام برد که مشتمل بر جغرافیای مناطق با توجه به جنبه نظامی انها و ورود قوای دولتی به لرستان و سرکوبی عشایر این منطقه می باشد. آقایان بهمن کریمی و محمدعلی امام شوشتری نیز چند صفحه ای از کتابهای جغرافیای تاریخی غرب ایران و تاریخ جغرافیایی خوزستان را به لرستان اختصاص داده اند. با این حال تا به امروز کتابی که منحصر به تاریخ یا جغرافیای تاریخی این قسمت از ایران باختری باشد تالیف نشده است.

هدف از تألیف این کتاب، شناساندن نام آوران و افتخار آفرینان سیستان از روی بیطرفی و بر پایه مآخذ و منابع معتبر تاریخی است. این سرزمین از گذشته های دور تا به امروز، خاستگاه صدها سیاست پیشه، سردار، دانشمند، شاعر، عارف و… بوده است. بعنوان نمونه می توان از یعقوب لیث، امیر حمزه، فرخی سیستانی، ابو سعید سجزی و… نام برد که بعضی از آنان شهرتی جهانی هم دارند. از آنجا که فراهم آوردن نام و نشان همه بزرگان سیستانی امکان پذیر نیست، کتاب حاضر مجموعه ای است مشتمل بر زندگینامه گروهی از آنان؛ و نیز معرف اوضاع اجتماعی، سیاسی و روابط ارباب حکومت با مردم آن دیار.

(از مجموعۀ 2 جلدی)جلد دوم از کتاب "نگاهی به آذربایجان غربی "که حاوی اطلاعاتی درباره جنبه‌های مختلف تاریخی، فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی این استان است، در برگیرنده بخش‌های هشتم تا دوازدهم است .که این مطالب را شامل می‌شود8 : عشیره‌ها و طایفه‌های آذربایجان غربی (نام و مشخصات و تیره‌های ایل‌ها و عشایر شهرستان‌های خوی، ماکو، اورمیه، نقده و پیرانشهر، میاندوآب، مهاباد و سردشت، همراه با اطلاعاتی درباره وجه تسمیه، جمعیت، سردسیر و گرمسیر، سازمان ایلی، ویژگی‌های قومی، پوشاک و خوراک، صنایع دستی، آداب و رسوم و آیین‌ها) 9 ناموران آذربایجان غربی (شامل علما و مشایخ، نویسندگان و مترجمان، اطبا، موسیقی‌دانان، نقاشان و خطاطان، سرداران و رجال، شعرا)، 10 شاخص‌های اجتماعی آذربایجان غربی (نژاد، زبان، دین، ویژگی‌های قومی، اخلاق و آیین‌ها و آداب و رسوم(...، 11 اقتصاد آذربایجان غربی (کشاورزی و دامداری، صنایع، معادن، راه‌ها و بازرگانی)، 12 شهرستان‌های آذربایجان غربی (شامل اطلاعاتی درباره موقعیت جغرافیایی، حدود، وسعت، ناهمواری‌ها، رودها، آب و هوا، وجه تسمیه، سابقه تاریخی، جمیعت، اقتصاد و توابع شهرستان‌های اورمیه، پیرانشهر، خوی، سردشت، سلماس، ماکو، مهاباد، میاندوآب، نقده .بخش پایانی کتاب شامل فهرست اعلام و منابع است .