کتابخانه مجازی ادبیات

"بلند آفتاب خراسان "مجموعه‌ای است مشتمل بر نوشته‌ها و سروده‌هایی که پس از درگذشت "محمدتقی ملک‌الشعرای بهار "در مراسم تشییع جنازه وی و طی چند سال به مناسبت‌های مختلف از جمله مراسم یادبود آن استاد در نشریات فارسی به چاپ رسیده است .این مجموعه متشکل از دو جلد است که جلد اول آن در سه بخش تنظیم شده است :بخش اول مشتمل است بر گزارش‌ها، مقاله‌ها و تحقیقات مختلف مربوط به زندگی و شخصیت بهار ;بخش دوم، برگزیده‌ای است از اشعاری که در رثای استاد سروده شده است ;بخش سوم حاوی چند مطلب در نقد و معرفی کتاب "بهار و ادب فارسی "است که نگارنده در سال 1351در دو مجلد آن را انتشار داده است .(این مطالب، اشاراتی است چند درباره نویسندگی ملک الشعرای بهار) .

سید هاشم موسوی حداد یکی از عارفان نامیِ شیعه و از شاگردان برجسته‌ی سید علی قاضی بود. سید هاشم در شهر کربلا متولد شد و در نجف اشرف به تحصیل علمِ دین پرداخت. این طلبه‌ی وارسته هیچ در بند دنیا و تجملات مادی نبود، و از درآمد حاصل از نعل‌سازی، به ساده‌ترین شکل ممکن روزگار می‌گذرانید؛ در واقع لقب حداد (به معنی آهنگر) با توجه به حرفه‌ی ایشان به وی اطلاق شد. سید هاشم حداد در سال 1279 متولد شد، و به سال 1363 از دنیا رفت. از وی نامه‌هایی چند به جامانده، که توسط شاگردشان، سید محمدحسین حسینی طهرانی گردآوری شده، و ذیل کتاب روح مجرد در اختیار علاقه‌مندانِ این موحد نامی قرار گرفته است. در کتاب نامبرده همچنین، در باب مهم‌ترین رئوس فکری و جالب‌توجه‌ترین اعتقادات دینی حاج سید هاشم موسوی حداد نیز بحث شده است. کتاب روح مجرد در قالب دوازده بخش کلی تنظیم گشته است. سید محمدحسین حسینی طهرانی که خود یکی از بزرگان حوزه و از عالمان شاخص دوران به شمار می‌رود، در کتاب روح مجرد نهایت همّ خود را به کار برده تا فقط پاره‌ای از روشنای روح و قطره‌ای از دریای ایمان یار و استاد خود، حاج سید هاشم را بر ما که مخاطبین کتاب او هستیم، آشکار سازد. از بخش‌های جالب توجه کتاب صوتی روح مجرد، خصوصاً باید به قسمت‌هایی اشاره کرد که در آن‌ها اشاراتی به علاقه‌ی حاج سید هاشم به عرفانِ مولوی و ابن عربی شده است؛ علاقه‌ای که البته انتقاداتی را از سوی برخی از ظاهربینان متوجه ایشان نمود؛ اما به هر رو، مانعی در غور حاج سید هاشم در حالات عرفانی نشد.

محمدولی خان خلعتبری معروف به سپهدار تنكابنی در حدود سال 1225 ش در یكی از روستاهای اطراف تنكابن به دنیا آمد و پس از فراگیری دروس ابتدایی، وارد كارهای نظامی گردید. وی مراحل ترقی را به سرعت پیمود و در زمان مظفرالدین شاه، با تقدیم پیش‏كشی قابل ملاحظه‏ای وزیر گمرك شد. محمدولی خان در طی سالیان متمادی پست‏های متعددی از قبیل حكمرانی گیلان، اردبیل و مشكین شهر را به عهده گرفت و از طرف مظفرالدین شاه، لقب سپهدار اعظم را دریافت كرد. وی همچنین مدتی حاكم تهران بود و بر آزادی‏خواهان خشونت زیادی روا داشت. سپهدار هنگام مشروطه از رجال مستبد و خودكامه به شمار می‏رفت و با آزادی و مشروطیت دشمنی داشت به طوری كه با شنیدن نام مشروطه، حالش دگرگون می‏شد. وی كه برای سركوبی شورش آذربایجان راهی این خطه شده بود، وقتی كه نتواسنت كاری از پیش ببرد، راهی گیلان گردید و انجمن عدالت را تشكیل داد. سپهدار در حالی كه در ابتدا از طرفداران محمدعلی شاه بود، پس از چندی قصد فتح تهران نمود و پس از فتح پایتخت و خلع پادشاه، شخص اول ایران شد. وی پس از مدتی صدراعظم احمد شاه گردید و هم‌زمان وزارت جنگ و داخله را بر عهده داشت. سپهدار پس از سه بار نخست‏وزیری و در حالی كه لقب سپهسالار اعظم را هم یدك می‏كشید، مدتی والی آذربایجان بود تا اینكه در كودتای اسفند 1299 ش در زمره توقیف‌شدگان قرار گرفت و مدتی را در زندان گذراند. وی در سال‏های آخر عمر به عنوان یك رَجُل برجسته در مراسم‏ها حضور می‏یافت تا اینكه بابت مالیات املاك وسیع خود، مبالغ هنگفتی بدهكار شد. سپهدار كه هرگز سختی ندیده و عمری زیر بار این حرف‏ها نرفته و كسی از او مطالبه مالیات نكرده بود، چون عرصه را بر خود تنگ دید در 27 تیر 1305 ش در هشتاد سالگی با اسلحه كمری‏اش خودكشی كرد و در امامزاده صالح تجریش به خاك سپرده شد. وی مردی بسیار متهوّر، تندخو، فاقد نظم و ترتیب، متعدی، مستبد، خودرای، جاه‌طلب، لجوج و كینه‏توز و حریص در جمع‌آوری اموال به خصوص املاك بوده است. سپهسالار بزرگ‏ترین ملاك زمان خود بود و بیش از هزار نفر نوكر و سوار و خدمه داشت كه همه از او تأمین می‏شدند.