کتابخانه مجازی ادبیات

ایل کلهر از بزرگ‌ترین ایلات کرد ایران است که از دیرباز در کوهپایه‌های زاگراس سکونت داشته‌اند. مسکن و محل کوچ ایل کلهر در دوره‌های مختلف تاریخی بنا بر استعداد ایلی و قدرت محلی آنان، از لحاظ وسعت و حدود، متفاوت بوده است. این محدوده را ازجنوب شهر کرمانشاه تا حوالی بغداد و از سومار و نفت‌شهر تا خانقین و مندلی باید در نظر داشت. سرزمینی که زیستگاه ایل کلهر، در حال حاضر بدان محدود شده است به دو ناحیه سردسیری و گرمسیری تقسیم می‌شود. جامعه روستایی کلهر، با تمام پیشینه یکجانشینی، به دلیل گله‌داری، هنوز دارای خصوصیات زندگی کوچ‌نشینی است. گله‌داران، جتی اگر یکجانشین باشند، موقع لازم خانه و کاشانه را رها می‌کنند و همراه گله به دامان سرسبز طبیعت پناه می‌برند تا دام خود را در مراتع سرسبز بچرانند.

کتاب تبارهای گمشده دربردارنده مجموعه مقالاتی است که در بخش اول به استعمال لغات فارسی و کاربرد آن در زبان لکی می پردازد. لغاتی که برای فارسی زبانان غریبه می نماید اما در زبان لکی زنده و پرکاربردند. نویسنده به تحقیق این لغات در سه گستره دگرگونی آوایی، کاهش واجی و تک واژه های غریب در حد امکان پرداخته است. لغاتی که استفاده خیلی کمتری نسبت به مابقی واژه های کهن در زبان فارسی دارند. در بخش دوم به بررسی آسیب شناسانه زبان و ادبیات لکی پرداخته است و شامل 18 مقاله است. این کتاب توسط رضا حسنوند به رشته تحریر درآمده است و در سال 1391 توسط انتشارات سیفا و با حمایت اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی لرستان به چاپ رسیده است.

با وجود پژوهش‌های بسیاری که از دیرباز، در جهان اسلام انجام شده است، ضرورت مطالعه قرآن در چهارچوب یک نظریه زبان‌شناختی منسجم، بیش از هر زمان احساس می‌شود. این ضرورت با توجه به این حقیقت تقویت می‌شود که در چند دهه اخیر، ابزار نظری مناسب برای مطالعه انواع متون در پرتو نظریه‌های بزرگ زبان‌شناسی همچون ساخت‌گرایی و نقش‌گرایی فراهم آمده است. در پژوهش حاضر، در پی‌آنیم که آیات سوره یاسین را در پرتو مفاهیم اصلی نقش‌گرایی هلیدی تحلیل کنیم. از نظر هلیدی، دستور زبان از سه ساختار اصلی تشکیل شده است: ساخت‌گذرایی، ساخت وجهی و ساخت مبتدایی. این سه ساختار، به ترتیب، مسئول تحقیق‌بخشیدن به سه فرانقش بازنمودی، بینافردی و متنی‌اند؛ بدین ترتیب، زبان در باز‌نمود رخ‌دادها، روابط بینافردی و متن‌سازی، نقش ایفا می‌کند. تحلیل سه ساختار یادشده در سوره یاسین، علاوه بر نشان دادن قابلیت‌های نظریه نقش‌گرا در تبیین این‌گونه متون، متن مورد نظر را به عنوان مجموعه‌ای از قول‌ها و گفتگوهایی نشان می‌دهد که از ساختار وجهی همانندی برخوردارند.

به رغم مطالعاتی چند که به جنبه‌های زبان‌شناختی گویش لکی پرداخته‌اند و از میان آنان می‌توان ایزپناه (1367)، همتی (1372)، میرچراغی (13699)، خوش رفتار (1376)، سپهری (1378) را نام برد، متأسفانه تا کنون واژگان کشاوری در گویش لکی مطالعه و بررسی نشده است. با توجه به نقش کشاورزی به عنوان یکی از دو پیشه اصلی این مردمان در کنار دامپروری، واژگان کشاورزی ممکن است روزنه‌ای باشد به شناخت ویژگی‌های معیشتی، قومی و به طور کلی مردم‌شناختی این قوم. روش کار بدین ترتیب بود که در ابتدا از گویشوران خواسته شد واژه‌های گوناگون را هم در جملات و هم جداگانه تولید کنند، سپس نگارندگان با استفاده از حروف آوانگاری این الفاظ را ضبط می‌کردند. همچنین از گویشوران خواسته شد تا اندکی در مورد بافتی که واژه مذکور در آن به کار می‌رود توضیح دهند.