بینامتنیِ شخصیّتهای ادبی ـ تاریخی، یکی از فنون هنری شعر است که در دوره معاصر، فراوان توسط شاعران معاصر عرب به کار میرود؛ در میان این شخصیّتها، شاعران کلاسیک گذشته بهسبب نزدیکی فکری و ذوقیای که با شاعران معاصر عرب دارند، سهم بیشتری از این فراخوانی را به خود اختصاص میدهند. در میان شاعران گذشته، بینامتنی ابوالعلاء المعرّی که بهعنوان فیلسوف الشّعراء شناخته شده و نظرات فلسفی و طرز زندگی عجیبی داشته و علیرغم نابینایی، خود یکی از بزرگترین شاعران دوره طلایی ادبیّات عرب بوده است، سهم بسزایی از این بینامتنیها را از آن خود کرده است. در مقاله پیشِ رو قصد آن است که بینامتنی شخصیّت معرّی بهعنوان یک روش نقدی جدید که توسط شاعران معاصر به کار گرفته شده است، بررسی شود و چگونگی این بینامتنی نزد شاعرانِ پیشروی این فن ذکر گردد.
بسیاری از نویسندگان عرب، اهداف و فعالیتهای صهیونیسم را در فلسطین در آثار مذهبی مورد بحث قرار دادند و نظریات پارهای از آنان بسیار ارزشمند بود. از جمله تفسیر «نجیب عازوری» از تبدیل کشمکش تازه به وجود آمده به مبارزهای جدی بین نهضت صهیونیسم از یکسو و بیداری ملت عرب از سوی دیگر و همچنین پیشبینی او که این کشمکش تا پیروزی نهایی یکی از طرفین ادامه خواهد یافت. در این کتاب به مسئله فلسطین و شعر معاصر عرب در شش فصل پرداخته شده است.
هدف نویسنده در این کتاب، شناساندن تاریخ و ادب دوره ممالیک و مقایسه شعر این دوره با شعر دورههای عباسی و اموی و جاهلی بوده است و سعی بسیاری نموده تا این مقایسه را بدون هرگونه پیشداوری انجام دهد. بنابراین این کتاب در بررسی شعر دو عصر ممالیک و عثمانی به نگارش درآمده است.
ادبیات تطبیقی یکی از دانشهای نوپا، مفید و کارآمدی است که ادبیات کلیه ملل جهان را در مجموعهای به هم پیوسته و مقولهای واحد (علیرغم اختلافات شکلی و زبانی) معرفی میکند. مسلماً بسیاری از شاعران ایران زمین با سایر شاعران جهان (از جمله شاعران عرب) در شعر و زبان همانندی دارند. در آثار هر شاعری مضامین مختلفی مانند مضامین ادبی، سیاسی و اجتماعی به چشم میخورد، اما میان اشعار ملکالشعرایبهار و محمود سامی البارودی دو شاعر معاصر ایرانی و عرب، همانندیهای بسیاری وجود دارد. با توجه به همانندیهای شعر این دو شاعر در این مقاله، سعی بر آن است تا مضامین مشترک شعری آنان مورد بررسی قرار گیرد.