کتابخانه مجازی ادبیات

بنیاد نهج البلاغه به مناسبت هزارمین سال گردآوری کتاب نفیس و انسان ساز نهج البلاغه کنگره ای ترتیب داد که در آن هزاران نفر از دانشجویان و طلاب و اقشار دیگر به پای درس و سخنرانی گروهی از اندیشمندان اسلامی دعوت شده از داخل و خارج کشور نشستند. هدف از این گردهمایی را در سه بعد مهم زیر می توان خلاصه کرد: ا. تحقق سریع و عمیق انقلاب فرهنگی اسلامی و معرفی متون آن به عنوان پژوهشگران اسلامی و سرمایه گذاری نیروی انسانی متعهد در تدوین رساله های محققانه و ادیبانه با الهام از متون گرانقدر اسلامی بویژه کتاب عظیم نهج البلاغه. 2. جلب توجه توده وسیع مردم نسبت به معارف والای علوی و آشنایی مستمر و پیوسته آنان با یکی از متون ارزنده اسلامی چون مسایل معنوی و فرهنگی اصولا از دید مردم غائب است و بیشتر به دست فراموشی و غفلت سپرده می شود و ... 3. رابطه نزدیک با محققان و عالمان متعهدی که در زمینه شناخت عمیق اسلام و معارف اهل بیت بویژه نهج البلاغه تحقیق و بررسی کرده و آثار علمی بجای گذرانده اند.

سید رضی مولف نهج البلاغه کتابی است به زبان فارسی در شرح زندگانی سید رضی، نوشته حجت الاسلام علی دوانی از نویسندگان معاصر. مولف این کتاب را به مناسبت تشکیل کنگره هزاره نهج البلاغه در تهران در سال ۱۳۵۹ ش. به نگارش درآورده است. قرن چهارم هجری، عصر طلایی تاریخ اسلام به شمار می‌رود؛ عصری که دانشمندان بزرگ اسلام، شیعی، سنی، زیدی، اسماعیلی و... و حتی دانشمندان غیرمسلمان در عراق، مصر، سوریه، ایران و دیگر نقاط جهان اسلام، سرگرم درس و بحث و تالیف و تصنیف بودند و مرکز تمام تبادلات علمی، شهر بغداد بود. محمد بن حسین معروف به سید رضی یا شریف رضی در سال 359 هجری در بغداد به دنیا آمد. او از کودکی هوش و استعداد سرشاری داشت و در نهایت با تالیف نهج‌الباغه به امتیاز و شهرتی خاص دست یافت. او در محضر استادانی بزرگ به تحصیل صرف، نحو، قرائت، انساب، حدیث، کلام، فقه، اصول، عروض و... پرداخت به طوری که می‌گویند در بیست سالگی از تحصیل تمامی علوم متداول عصر بی‌نیاز شد. سید رضی در سن 41 سالگی نهج‌البلاغه را تالیف کرد و در سال 406 هجری در سن 47 سالگی درگذشت.

شعر دوره سقوط با ویژگی‌های خاص در تاریخ ادب عربی معرفی شده است. تقلید و تکرار و عدم نوآوری شعرا، رشد کمی شعر، معماگویی، بازی با حروف و کلمات، و استعمال بیش از حد صنایع بدیعی، از جمله صفاتی است که شعر دوره سقوط را به آن متصف نموده‌اند. شرف الدین انصاری از شعرای قرن هفتم این دوره است. اغراض شعری او به مدح اختصاص یافته و فقط سه مورد رثاء در کل دیوان او ملاحظه می‌شود. او ابیات امرؤالقیس، متنبی، ابوتمام، کعب بن زهیر و عمربن ربیعه را تضمین نموده، و همه تضمین‌ها از یک سطح برخوردار نیستند بلکه بعضی از آنها نقد پذیرند. زهدیات در شعر او از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است، که این امر به زمان شاعر و روحیه فردیش باز می‌گردد. اصطلاحات عروضی به کار رفته در شعرش و معماهای رد و بدل شده بین او و پدرش، از تأثیر او از عوامل سقوط حکایت می‌کند. اقتباس‌های قرآنی در اشعار او بسیارند. بعضی از این اقتباس‌ها به علت تکرار و کثرت، قوه خیال شاعر را تحت تأثیر قرارداده است، ولی برخلاف دیگر شعرا ایات محدود به سوره‌های خاصی نیست و از پراکندگی خوبی برخوردار است. اقتباس از آیات سوره شمس و نازعات به عنوان نمونه بارز اقتباس در شعر عربی مشهور گشته است. در مدائح نبوی او برخلاف دیگر بدیعه سرایان تاریخ و حدیث و روایت کمتر به چشم می‌خورد، علاوه بر اینکه اهل بیت (ع) در کنار پیامبر (ص) مورد توجه قرار گرفته است..

احمد شوقي شاعري است كه عصر او مشحون از مسايل مهم سياسي و اجتماعي مذهبي است. ديوان او مي‌تواند مرجعي قوي براي تاريخ معاصر جهان عرب به خصوص كشور مصر در نظر گرفته شود. همسو با موضع گيري‌هاي سياسي اجتماعي شوقي ديدگاه مذهبي او قابل مطالعه و مداقه است او شخصيت جامعه مصر را تركيبي از تاريخ ملي عصر "فراعنه" و هويت اسلامي آن مي‌داند. در مقايسه آن دو، با برتري دادن اسلام معتقد است كه دين پيوسته عامل اساسي براي رسيدن به تمدن و دست يافتن به مكارم اخلاق بوده است. واژه‌هاي قرآن، اصطلاحات ديني بر اشعار او هاله‌اي از دين كشيده است. شوقي آنچنان به پيامبر (ص) عشق مي‌ورزد كه خوانندگان نهج البرده را وا مي‌دارد تا نسبت به اخلاص او گواهي دهند. با اين همه دوگانگي گفتار و رفتار ديني‌اش حاكي از تاثير محيط زندگي بر شخصيت اوست.