کتابخانه مجازی ادبیات

انقلاب مشروطیت و مجاهدت مجاهدان بزرگ به همراه ملت شجاع ایران پشت استعمار را خماند....اما دیری نپائید که انقلاب را به انحراف کشاندند، بزرگ مردان انقلاب را توسط شاه دست نشانده قاجار یا به دار آویختند یا به طریقی از میدان به در کردند. با این وجود ابرقدرتان آن زمان روس و انگلیس از قیام مردم و آتشی که زیر خاکستر بود و هر لحظه انتظار می رفت شعله ور شود بیم و هراس داشتند. وجود حکومتهای محلی و قیام گاه و بیگاه مردم در اطراف ایران چون لرستان کردستان گیلان راه چپاول را بر استعمارگران بسته بود. استعمارگران در طول تاریخ هماره سعی بر این داشته اند که بر این منطقه سیطره پیدا کرده دامنه نفوذ خود را بر دیگر نقاط ایران بگسترانند اما هربار با مقاومت دلاوران لرستان روبرو شده مجبور به عقب نشینی شده اند.در عصر ننگین سر سلسله پهلوی (رضاخان) بار دیگر این منطقه مورد تاخت و تاز قرار گرفت. سیصد هزار خانوار اعم از شهری و روستایی با دلاوری و رشادت کم نظیر در مقابل قوای مهاجم و دست نشانده بریتانیا ایستادند و دوازده سال مقاومت کردند. آنها با رشادت و بی باکی خود حماسه ها آفریدند.

گوینده این منظومه اسدالله منتخب السادات یغمایی متخلص به منتخب که از تبار یغمای جندقی شاعر قرن سیزدهم است و پدر حبیب یغمایی نویسنده و شاعر و مدیر مجله یغما. حماسه فتحنامه نایبی منظومه ای است درباره ظهور و قدرت گرفتن عیاران حلقه نایبی که در برابر بیدادا ناصرالدین شاه در شهر کاشان سر به شورش برداشتند و در ضمن زد و خوردها و ستیز و گریزهای فراوان و استیلا بر تعدادی از شهرها و روستاهای کویری به تدریج به اقتضای تعالیم سید جمال الدین اسد آبادی به قیام مشروطیت متمایل شدند و به مهاجران ملی پیوستند و جنگ کنان تا قصر شیرین و بغداد پیش رفتند و سران آنها با نقشه دولت انگلیس و بر سر همین ملتخواهی بر سر دار رفتند .

بخش عمده تحقيقات ادبي درباره اسکندرنامه نظامي، به شرح ابيات و معني لغات و اصطلاحات اين منظومه اختصاص دارد. در اين مقاله ابتدا به معرفي شرح‌هاي اسکندرنامه نظامي و نقد شکلي و محتوايي آنها پرداخته شده و سپس ريشه‌هاي اختلاف نظر شارحان در سه حوزه زير، با ذکر مثال‌هايي از آن منظومه، تبيين و تحليل شده است: الف) واژگان؛ گاه اختلاف نظر شارحان در معاني حقيقي واژه‌ها، معاني استعاري واژه‌ها و يا حقيقي يا استعاري‌بودن واژگان، سبب اختلاف معاني ابيات شده است. ب) عبارت؛ گاه اختلاف نظر در معاني حقيقي يا کنايي عبارت و يا معاني مختلف کنايي موجب اختلاف معناي ابيات شده است. ج) کل بيت؛ گاهي نيز تعقيد لفظي و معنوي، استعداد تاويل‌پذيري ابيات و نحوه خواندن بيت، سبب بروز معاني مختلف گرديده است. همچنين در پاره‌اي موارد، اختلاف در چگونگي تصحيح نيز، موجب تفاوت ابيات و به تبع آن تفاوت در معاني آنها شده است.

مخزن الاسرار، نخستين اثر از پنج گنج نظامي گنجوي است که بسياري از محققان به سبب ابهام و پيچيدگي‌هاي فراوان معنايي، به شرح و توضيح ابيات آن همت گمارده‌اند. در اين مقاله به نقد و تحليل محتواي شروح مخزن‌الاسرار پرداخته شده است. آشنايي با ابيات مشکل و پيچيده اين مثنوي و گردآوري و ارزيابي معاني مختلف شارحان، يادآوري و اصلاح اشتباهات در توضيح برخي ابيات، برگزيدن معني صحيح تر ابيات و هم چنين شناخت منشا اختلاف نظر شارحان در شرح مخزن‌الاسرار، از اهداف نگارش اين مقاله بوده است.