این کتاب قسمتی از سرگذشت جلال الدین بن محمد خوارزمشاه است. داستان مختصر جنگهای او با چنگیز و سپاه مغول و لشکرکشی ها، فتوحات و شکستهای او، خرابی و غارت شهرها و کشتار مردم به دست ایلغار مغول در طی 11 سال از زندگی جلال الدین منکبرنی. نویسنده این کتاب محمد خرندزی نسوی است که مدتی منشی جلال الدین بوده و در بسیاری از وقایع و جنگها حضور داشته است. او این کتاب را به عربی تألیف کرده که چندی بعد به دست نویسنده ای ناشناس به فارسی برگردانده شده است. نثر این ترجمه بیشتر از آنکه به فارسی مرسل باشد، مصنوع و فنی است. نسوی از علوم زمان بهره مند بوده و با دواوین فارسی و عربی مأنوس بوده است. دکتر مجتبی مینوی این کتاب را از روی سه نسخه تصحیح انتقادی کرده است. پیش از این کتاب عربی دو بار و ترجمه فارسی دیگری از روی نسخه پاریس چاپ شده بوده است. این کتاب نوزدهمین کتاب از سری مجموعه متون فارسی است که در سال 1344 به چاپ رسید.
مولانا سراجالدین قمری آملی از شاعران زبانآور و استاد و ذواللسانین ادب ایران در نیمه دوم قرن ششم و ربع اول سده هفتم هجری است. وفات او سال 625 هجری در تبریز اتفاق افتاده و در چرنداب مدفون است. دیوان او در 6962 بیت و شامل قصاید، غزلیات، ترجیعبند، ترکیببند، قطعات، رباعیات و چند بیت پراکنده و یک مسمط و یک منظومه به نام «کارنامه» است. سخن او استادانه و بر شیوه شعرای بزرگ خراسان در قرن ششم به ویژه انوری است. شاعری است بسیار فصیح و نیرومند در خلق ترکیبات و استفاده از اطلاعات خود در آنها به همان شیوهای که در شعرای فارسیزبان از انوری تا کمال ملاحظه میشود. در این کتاب افزون بر اشارهای به زندگی و شعر او، گزیدهای از قصاید، غزلیات، ترکیببندها، قطعهها و رباعیات قمری آملی آورده شده است.
آشنایی با ادبیات گذشته که از طریق تاریخ ادبیات به حیث عالیترین آیینه تمامنمای هویت ملی پژوهش میگردد، از اهمیت فراوانی برخوردار است. وجود تاریخ ادبی از عالیترین منابع برای شناخت زبان و فرهنگ یک ملت شمرده میشود. تاریخ ادبیات معمولا تحول ادبی را در جریان تاریخ مطالعه و بررسی میکند که هدف آن مطالعه و تدقیق آثار برتر ادبی است. این کتاب به مطالعه تاریخ ادبیات افغانستان در دوره دوم غزنوی و وضع ادبی دورههای سلجوقی، غوری و خوارزمشاهی پرداخته و در لابلای کتاب به تغییر، تحول و نشیب و فرازهای این دورهها پرداخته شده است.