کتابخانه مجازی ادبیات

کتاب تحقیقات ادبی یا سخنانی پیرامون شعر و شاعری تالیف کیوان سمیعی است. این کتاب در سال 1361 توسط انتشارات زوار منتشر شده است. فهرست کتاب شامل شصت موضوع است و عناوین برخی از آنها عبارتند از: قلمرو و نفوذ زبان تازی، تاثیر شعر در نفس، قدیمی ترین شعر عربی، علم بدیع، قواعد ماده تاریخ، مخارج حروف، پیشگویی به وسیله احکام نجوم، تضمین غزلیات حافظ، دستور زبان فارسی و ...

در این کتاب موضوعاتی مورد بحث قرار گرفته که هر یک به‌گونه‌ای ارتباط به شعر و ادب پارسی داشته است، با اینکه هر موضوع چندان درخور اهمیت بوده که جا داشته است بیشتر درباره آن بحث شود. برخی از عناوین کتاب عبارتند از: موجبات امتیاز ادب ایرانی، تفننات ادبی، اهمیت شعر، حفاظ شعر، عظمت مقام شاعر، معنای لغوی شعر، اولین شاعر، قدیمی‌ترین شعر عربی و .... .

شرح‌نويسي بر متون ادبي در دوره معاصر از ابزارهاي مهم ترويج ادب فارسي به شمار مي‌رود و نقش مهمي در فرايند فهم مخاطبان ادبيات دارد. شرح‌ها با برقراري رابطه ميان خواننده، متن ادبي و شاعر يا نويسنده، فهم متن را آسان و زمينه خوانش‌هاي تازه را از متن فراهم مي‌آورند. مقدمه‌نويسي در شرح‌ها اهميت ويژه‌اي دارد، بخش مهمي از اهداف شارحان به وسيله مقدمه‌ها تامين مي‌شود و مخاطبان از طريق مقدمه‌ها با محتوا، ساختار شرح‌ها و آثار مشروح آشنا مي‌شوند. در اين مقاله ضمن اشاره به اهميت و پيشينه شرح‌نويسي، بر ضرورت رعايت اصول مقدمه‌نويسي در شرح‌ها تاکيد شده و با بررسي 150 مقدمه از شرح‌هاي چاپ شده، مهم‌ترين مباحث آنها گزارش، و ويژگي‌هاي مقدمه مطلوب در اين گونه آثار معرفي شده است. در پايان به اين نتيجه رسيده‌ايم که مقدمه‌هاي مطلوب در شرح‌هاي متون ادبي مقدمه‌هايي‌اند که متناسب با نوع اثر، سطح دانش مخاطب و اهداف شرح، مطالب مورد نياز خوانندگان را در حجمي مناسب، به صورت مستدل و مستند، در ساختاري منسجم ارائه کنند.

صادق هدايت، شاخص‌ترين نويسنده ادبيات سياه در عرصه داستان‌نويسي معاصر ايران است که آثارش بر پايه ياس و نااميدي بسيار شکل گرفته است. هدف از اين نوشتار، شناسايي زمينه‌ها و عواملي است که به سياه‌نويسي وي منجر شده است. در اين مقاله، نخست از نشانه‌هاي نااميدي در احوال و آثار صادق هدايت بحث شده و آنگاه زمينه‌هاي موجد ياس در وجود هدايت و در تار و پود آثارش با رويکردهاي تاريخي، جامعه‌شناسانه و روانشناسانه مورد تجزيه و تحليل قرار گرفته و تاکيده شده است که ياس‌گرايي هدايت علاوه بر اينکه در خصوصيات روحي و ويژگي‌هاي شخصيتي او ريشه داشت؛ معلول اوضاع و احوال سياسي و اجتماعي دوران و وضع خانوادگي او و همچنين محصول جريان‌هاي فکري ـ ادبي رايج در نيمه اول قرن بيستم بود. مجموعه اوضاع فرهنگي، سياسي و اجتماعي خاص عصر هدايت در کنار ويژگي‌هاي فردي و خانوادگي، او را با تناقض‌ها و دوگانگي‌هاي فکري و رفتاري روبه رو کرد و زمينه‌ساز گرايش او به سمت ترديد و ياس شد.