کاغذ ابری نوعی کاغذ تزیینی است که از دیرباز برای آراستن‌ حاشیه کتاب‌های خطی، مرقعات، قطعات خط و نقاشی مورد استفاده قرار می‌گرفته است. در میان پژوهشگران مختلف فن کتاب‌آرایی در مورد مبدع این‌ نوع کاغذ اختلاف نظر وجود دارد. مرحوم استاد محمد گلچین معانی‌ (1295-1379)، این نوع کاغذ را ابداع ملا محمد امین جدول کش مشهدی‌ معروف به «جدول» می‌داند که از مشاهیر مذهبان خراسان است، اما روایت‌ قاضی احمد قمی، شاگرد ملا محمد امین نشانگر آن است که گرچه وی‌ در ساخت این گونه کاغذها مهارت خاصی داشته، اما مبدع آن نبوده است. گروهی دیگر خواجه شهاب الدین عبدالله مروارید متخلص به «بیانی» را مبدع کاغذ ابری می‌دانند. برخی از هنرمندان اواخر سده دهم هجری ابداع‌ کاغذ ابری را به میر محمد طاهر، هنرمند ایرانی مقیم هند نسبت می‌دهند و برای اثبات مدعای خویش به دو مکتوب از میر محمد یحیی قزوینی و ملاخلیل وقاری به محمد طاهر استفاده می‌کنند. از متن دو مکتوب یاد شده چنین استنباط می‌شود که هرچند ابری‌سازی‌ پیش از محمد طاهر به وسیله هنرمندان ایرانی اختراع شده بود، اما این‌ محمد طاهر بوده است که با طرح‌ها و نقوش زیبا کاغذهایی پدید آورده‌ است که خود در حد اختراه و ابتکار محسوب می‌شود.

منابع مشابه بیشتر ...

652415c723f88.jpg

تا‌ریخ‌ کتا‌ب‌: از کهن‌ترین‌ دوران‌ تا‌ عصر حا‌ضر

سوند دال

در مورد موضوع کتاب در مقدمه آمده است: "کار ترجمه کتاب تاریخ الکتاب، اثر سوند دال، نویسنده دانشمند و رئیس هیات امنای دانشگاه کپنهاگ را آغاز کردیم، نویسنده ای که در کتابش سرمایه علمی عظیمی را با تحقیق ژرف فراهم آورده است، به طوری که آن را در ردیف نادرترین کتابها در نوع خود قرار می دهد و شامل بحثی فراگیر و مفصل درباره تاریخ کتاب از ابتدای پیدایش آن و از کهن ترین دوران تاکنون، در سرزمینهای مختلف جهان است. مولف این کتاب بحث را از مصر که گاهواره تمدن و مادر کتاب در چین و آشور و بابل و آنگاه در مورد طومارهای پوستی که به دست یونانیها، رومیها و رهبانان قرون وسطا نوشته شده اند، به تحقیق می پردازد و سپس آخرین مراحلی را که کتاب تا امروز پیموده و به دست ما رسیده است مورد بررسی قرار می دهد. نویسنده، در ضمن این مباحث، کاربرد کاغذ را از ابتدای اختراع آن در چین، تا وضعیت کنونی آن در پیشرفته ترین کشورها بیان می کند. سوند دال در بحث خویش تنها به تاریخ کتاب اکتفا نمی کند، بلکه به همراه آن تاریخچه پیدایش کتابخانه ها را نیز از دوره پیش از میلاد، در زمان تسلط فراعنه بر مصر و هنگامی که کاهنان آمون و رع مدیریت کتابخانه ها را به عهده داشتند بیان می کند. این کاهنان شاگردانشان را چون امروز برای انجام این وظیفه به دقت تربیت می کردند.....خلاصه کلام آن که این کتاب دارای شش بخش مهم است که مباحث تاریخی مفصل را از کهن ترین دوران تا امروز در بردارد به این شرح: 1.ماده کتاب و شکل آن 2. جلد کردن کتاب 3. مصور سازی کتاب 4. تاریخ چاپ کتاب 5. تشکیلات تجارت کتاب و قوانین آن 6. تاریخچه کتابخانه ها در کشورهای مختلف جهان..."

591c8b6da83d7.jpg

اصطلاحات نسخه پردازی در دیوان بیدل دهلوی

حمیدرضا قلیچ ‌خانی

ابوالمعانی میرزا عبدالقادر بیدل (1054 - 1133 قمری)، شاعر پارسی ‌گوی سبک هندی بود که در میانسالی در دهلی سکنی گزید. آثار بیدل با افکار عرفانی، مضامین پیچیده، استعارات و کنایات و ابداع مضامین تازه به‌ هم آمیخته است. حمیدرضا قلیچ خانی با هدف پژوهشی بین رشته ای، در کتاب پیش رو به بررسی اصطلاحات نسخه پردازی در دیوان بیدل دهلوی پرداخته که این اصطلاحات نشانگر ارتباط شعر فارسی و هنرهای کتابت و کتاب آرایی است. مولف پس از دیباچه، مطالب کتاب را در بخش های نگاهی به زندگی بیدل، گزارشی از شیوه کار، ابیات بیدل، فهرست اصطلاحات، شرح گزیده اصطلاحات و پیوست گزیده ابیات تنظیم کرده است. این کتاب در سال 1389 توسط مرکز تحقیقات فارسی رایزنی فرهنگی سفارت جمهوری اسلامی ایران روانه بازار گردید.

دیگر آثار نویسنده بیشتر ...

5939d81a5b7a8.jpg

کتابشناسی شیخ بهائی

بهاءالدین محمدبن حسین عاملی معروف به شیخ بهائی (925-1000 شمسی) در فلسفه، منطق، هیات و ریاضیات تبحر داشت و رسالات و کتب متنوعی در علوم گوناگون به یادگار گذاشته است. در خصوص شخصیت شیخ بهایی و زندگی علمی وی، آثار متعددی به چاپ رسیده است. در کتاب حاضر تلاش شده تا فهرست کاملی از نگاشته های شیخ بهایی همراه با کتابشناسی، نسخه شناسی خطی و چاپی آثاربا حواشی، ترجمه ها و تعلیقات آنها ارائه شود. این کتابشناسی الفبایی با آثار شناخته شده و موثق شیخ بهایی آغاز می شود و با معرفی آثار منسوب و مجعول وی به پایان می رسد. کتاب پیش رو در سال 1387 به اهتمام سید محسن ناجی ناصرآبادی و به مناسبت کنگره بین المللی بزرگداشت شیخ بهائی در دسترس علاقمندان قرار گرفت.

کلیات/کتاب شناسی
کتاب