کتابخانه مجازی ادبیات

هذا الکتاب عرض فیه للأدب فی العصر الجاهلی بألوانه المختلفة الشعر، والنثر، کما عرض عصر صدر الاسلام، والعصر الاموی، والعباسی، والاندلسی، و ذلک الکتاب بالحدیث عن الادب فی عصر الحدیث، بفنونه الادبیه التی جدت فیه، والکتاب فی مجمله تأصیل للصورة الادبیة فی هذه العصور و هو من الکتب القلیلة التی جمعت الحدیث عن العصور الادبیة.

نویسنده در این کتاب تاریخ ادبیات عرب از دوره جاهلیت تا کنون را بررسی نموده است. روش کار وی بر این منوال بوده که برای تهیه تمام مطالب از مآخذ و منابع دست اول و قابل اعتماد بهره جسته است. در آغاز هر بخش مقدمه‌ای برای معرفی سبک‌های نثر و نظم هر دوره آورده و بعد شرح حال ادبا و شعرا را به طور خلاصه تهیه کرده است. از میان هزاران ادیب و شاعر کسانی انتخاب شده‌اند که معروف‌ترین هر دوره و هر سبک بوده‌اند. شرح حال افراد خیلی خلاصه آورده شده و تنها به برجسته‌ترین نکات حیات هر فرد اشاره شده است. در پایان هر مطلب و شرح حال نیز منابع آن مطلب آمده است.

یکی از مهمترین ابزارهای انتقال و توسعه تمدن بشری، ترجمه است. مترجم باید از آگاهی ها و مهارت های خاصی برخوردار باشد و قواعد و ضوابط آن را بیاموزد. هدف محمد عبدالغنی حسن در این کتاب، آموزش قواعد و ضوابط فن ترجمه در زبان و ادبیات عربی است. این کتاب اولین کتاب مستقل در این باره به شمار می رود و به دلیل منبع بودن آن در درس فن ترجمه، دکتر عباس عرب نیز آن را به فارسی برگردانده است. ترجمه یا تعریب، دیدگاه جاحظ و مقدسی، نظر دکتر صروف و زیّات درباره ترجمه، شرایط ترجمه از دیدگاه معاصران، ترجمه تحت اللفظی، چگونگی و موضوعات ترجمه، ترجمه شعر،‌ کتابهای مقدس، قرآن و فرهنگ های فرنگی – عربی، تعریب اعلام خارجی و ... مطالب این کتاب را تشکیل می دهد. نمونه هایی از ترجمه رباعیات خیام نیز آورده شده است. درباره مفهوم ترجمه و تاریخچه سیر تحول آن در زبان عربی نیز دکتر علی منتظمی در مقدمه خود بر این کتاب، مطالب مفیدی بیان کرده است. عباس عرب این ترجمه را در سال 1376 در انتشارات آستان قدس رضوی به طبع رساند.

ابوبکر محمدبن طفیل اندلسی از دانشمندان بزرگ جهان اسلام است که در فلسفه و طب و علوم عقلی مقامی در خور ستایش دارد. از آثار او جز قصایدی در طب و رساله حی بن یقظان چیزی بر جای نمانده است. این رساله مهم‌ترین اثر ابن طفیل است که شامل اندیشه‌های عمیق فلسفی اوست و با بهره‌گیری از عنصر خیال، در قالب داستان نگاشته شده و موضوع آن سیر وحرکت انسان از عالم ماده به جهان معقولات و رسیدن به معرفت الهی است. درون‌مایه فکری و فلسفی این داستان باعث شده به جنبه هنری آن کمتر توجه شود. این مقاله برآن است تا با تحلیل عناصر داستانی دراین رساله، بعد تازه‌ای از هنر و دانش ابن طفیل را نمایان سازد و مهم‌ترین عناصر داستان فنی را که شامل پیرنگ، درون‌مایه، شخصیت، زاویه دید، سبک، لحن، زبان و تکنیک است، در رساله قصه مانند حی بن یقظان بررسی کند.