کتابخانه مجازی ادبیات

کتاب حاضر مشتمل بر دو گفتار به زبان فرانسوی، به خامه توانای استادان گرامی دکتر صفا و لیوه روسای محترم دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران و استراسبورگ و یک مقدمه از نویسنده در معرفی کامل نسخه خطی کتابخانه ملی و دانشگاهی استراسبورگ و شرح یکصد و شصت و هشت بیت از مثنوی گلشن راز که متاسفانه شارح عارف آن تاکنون ناشناخته مانده است. و در آخر تعلیقاتی که برای حل مشکلات و توضیح و تعریف لغات و مصطلحات عرفانی و فلسفی به کوشش نویسنده فراهم گردیده است.

این کتاب اشعار فارسی سیدجعفر موسوی حاوی الف) دو مثنوی در بحر خفیف-مخبون محذوف-یکی تحت عنوان (حدیث نفس) شامل موضوعات مختلف در حدود (1723) بیت، و دیگری (بالاخانه غمها) که از نوشته نویسنده معروف (مصطفی لطفی منفلوطی مصری) برداشته شده است و در حدود (303) بیت می باشد. ب) غزلیات ج) متفرقات د) قطعات

صحبت از عرفان و تصوف به سادگی و صراحت سایر موضوعات نیست چرا که هریک از اعتقادات دینی و مذهبی مستند به شواهد تاریخی و یا بیان شفاف و صریح از سوی بانیان یا معتقدین بدانهاست. اما عرفان همواره با نوعی رمز و راز همراه بوده و پیروان این طریقت معنوی کمتر تمایلی به افشاء دانسته های خود داشته و دارند لذا اقوال و تعابیر متفاوتی در مورد این روش وجود دارد تا آنجا که برخی برای فراغت از کنکاش در مورد آن یکسر به رد و بطلان چنین تفکری پرداخته و هر نوع جلوه و تظاهر عملی ونظری را مردود دانسته اند. عرفان اعتقاد به عشق مطلق است. این اعتقاد خود را مقید به باور مشخصی از ادیان نمی نماید در عین حال بخاطر بهره مندی از روح لطیف عشق همواره جایگاه ارزنده ای در تمام ادیان و مذاهب داشته و به نوعی با آنها سازگار شده بی آنکه از اصل خود عدول کرده باشد و رمز ماندگاری عرفان نیز همین است. لفظ عرفان از میستیک یا گنوسیسم به معنای مرموز و پنهانی به فارسی ترجمه شده است.در بین محققین عرفان این اتفاق نظر وجود دارد اساس عرفان تلفیق دو تفکر اصالت ماده و اصالت معنویت است. گفتار نخست : پیرامون برخی از مباحث عمومی عرفان و تصوف - گفتار دوم : بررسی کوتاه و کاوش پیرامون واژه صوفی - گفتار سوم : بررسی و بحثی کوتاه در تکون عرفان و تصوف در ایران. گفتار چهارم: بررسی و بحث پیرامون چند مسئله مهم عرفان و تصوف . گفتار پنجم: بررسی کوتاه برخی از مسایل برجسته عرفان عملی در راستای مراحل سلوک و... گفتار ششم: نگرشی کوتاه به اصطلاحات عرفانی گفتار هفتم: بیان سیر تکاملی عرفان و تصوف.

در این جستار کوشش به عمل آمده تا به اختصار؛ دوره درخشان تصوف و عران عصر باباطاهر (سده پنجم) ارایه شود. مطالب مقاله در سه بخش گفته آمده است که عنوان‌های آنها به قرار زیرین است: الف) معرفی شخص باباطاهر و بررسی عرفان و تصوف سده پنجم. این خش خود در سه قسمت نگاشته آمده است که عناوین آنها چنین است: 1ـ معنی عرفان و تفاوت آن با تصوف. 2ـ بیان این نکته که دانش عرفان، دانشی شخصی (علم حضوری) است، بنابراین، این دانش نه خطابردار نه قابل انتقال به غیر باشد. 3ـ دورنمایی از عرفان و تصوف از سده دوم و بیان چون و چندی آن در این زمان. ب) معرفی باباطاهر عریان و تنی جند از صوفیان و عارفا معاصر وی. این بخش در دو قسمت نوشته آمده است: 1. معرفی مشایخی که روش تصوف زاهدانه داشتند. از این فرقه چهارتن از صوفیان سترگ با ذکر برجسته‌ترین آثارشان معرفی شده‌اند. 2. معرفی عارفانی که مسلک عرفان عاشقانه داشتند. از این دسته نیز به شناساندن چهار تن بسنده شده است. ج) نتیجه‌گیری کلی از شیوه‌های عرفانی آن زمان. این بخش نیز در دو مرحله نگاشته آمده است: 1. ذکر نمونه‌هایی از باورهای آن چهار صوفی که روش تصوف زاهدانه داشتند؛ نتیجه‌گیری و تحلیل باورداشت‌های ایشان و بررسی زهد و عبادت منفی و مثبت. 2. ذکر نمونه‌هایی از برجسته‌ترین آثار چهارتن دیگر از عارفانی که هم فکر باباطاهر بودند ـ سرانجام در این قسمت از شیوه ایشان نتیجه‌گیری به عمل آمده و پایه‌گذاران عرفان عاشقانه معرفی گردیده است.