در این مقاله نویسنده به مقایسه ساختارهای سه منظومه منطقالطیر عطار، مثنوی مولانا و بوستان سعدی پرداخته و به وجوه اشتراک و تفاوتهای موجود میان این سه منظومه اشاره نموده است. وجوهی چون حضور دو جزء عمده در سه منظومه همچون گفتارهایی در بیان نظری افکار و نیز حکایات و تمثیلهایی برای مصور ساختن آن افکار، وجود اندیشهورزی در هر سه منظومه با ویژگیهای خاص و منحصربهفرد در هر یک.
احمد سمیعی گیلانی (متولد ۱۲۹۸، تهران)، نویسنده، مترجم و عضو پیوستهٔ فرهنگستان زبان و ادب فارسی و سردبیر مجلهٔ نامه فرهنگستان است. سمیعی در کوچهٔ افشارها، سنگلج تهران در یک خانوادهٔ گیلانی به دنیا آمد. تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در رشت گذراند و سپس وارد دانشگاه تهران شد. در اواخر دههٔ چهل، به عنوان ویراستار در انتشارات فرانکلین مشغول خدمت شد و به موازات آن، دورهٔ کارشناسی ارشد زبانشناسی را در دانشگاه تهران گذراند. او در کنار حرفهٔ ویراستاری، چند کتاب در زمینهٔ آیین نگارش و ویرایش تألیفکرد و مقالههای ارزشمندی را در مجلات متعددی نظیر پیک جوانان، کتاب امروز و رودکی به چاپ رسانید. سمیعی کار ترجمه را با برگردان رمان دلدار و دلباخته، از ژرژ ساند شروع کرد و بعداً آثار خوبی را از نویسندگان بزرگی مانند ژرژ پرک و گوستاو فلوبر به فارسی برگرداند. کتابشناسی: دلدار و دلباخته، ژرژ ساند (ترجمه)، ۱۳۴۵ خیالپروریهای تفرجگر انزواجو، ژان ژاک روسو (ترجمه)، ۱۳۴۵ چیزها، ژرژ پرک (ترجمه)، ۱۳۴۸ ادبیات ساسانی، ۱۳۵۵ داتا گنجبخش (زندگینامه و تعالیم شیخ ابوالحسن علیبن عثمان هجویری)، شیخ عبدالرشید (ترجمه)، ۱۳۴۹ چومسکی، جان لاینز (ترجمه)، ۱۳۵۷ هزیمت یا شکست رسوای آمریکا، ویلیام لوئیس و مایکل لهدین (ترجمه)، ۱۳۶۰ ساختهای نحوی، نوآم چامسکی (ترجمه)، ۱۳۶۲ آیین نگارش، ۱۳۶۶ دیدرو، پیتر فرانس (ترجمه)، ۱۳۷۳ سالامبو، گوستاو فلوبر (ترجمه)، ۱۳۷۴ شیوهنامه دانشنامه جهان اسلام، ۱۳۷۵ نگارش و ویرایش، ۱۳۷۸
بوستان، همتای جاودانهی گلستان، با این تفاوت که منظوم است. این منظومهی چهارهزار بیتی همانند گلستان داستان به داستان و مواعظ شیرینی در آغاز یا انجام هر داستان در آن آمده است. وزن این منظومه، همانند شاهنامهی فردوسی (بحرمتقارب) است. این اثر درخشان هممانند گلستان مخاطب عام و خاص دارد و مطبوع هر طبعی است، و بیش از هفتصد سال است که در اقلیم فارسی زبان (علاوه بر ایران، شبه قارهی هند، افغانستان و آسیای میانه به ویژه سمرقند و بخارا و تاجیکستان) در مکتبخانهها و سپس در عصر جدید در آموزشگاهها و مدارس عالی و دانشکدهها کتاب درسی آموزشی است و مهمترین درسی که میدهد درس زندگی است. بوستان مشتمل بر 10 باب است : 1. در عدل و تدبیر و رای 2. در احسان 3. در عشق و مستی و شور 4. در تواضع 5. در رضا 6. در قناعت 7. در عالم تربیت 8. در شکر بر عافیت 9. در توبه و راه صواب 10 .در مناجات و ختم کتاب.
درمورد عطار نيشابوری تاريخ دوران و نوشته های او سهروردی و ابن سينا خلاصه منطق الطير عطار منطق الطير عطار داستان سفر گروهی از مرغان به راهنمايی هد هد به كوه قاف برای رسيدن به آستان سيمرغ است. هر مرغ به عنوان نماد دسته خاصی از انسان ها تصوير می شود. سختي های راه باعث می شود مرغان يكی يكی از ادامه راه منصرف شوند... خداشناسی در كتب مقدس قديم پيش از آميزش ملل هندی و آرامی به دو شكل متمايز ديده می شود الف- خدا در كتب آرامی به ويژه تورات، يك شخص است جدا از جهان كه جهان را از عدم به وجود آورده است. ب- خدا در كتب هندی، به ويژه ودا روح جهان و خود آنست كه در اصطلاح اسلامی پس از سهروردی توحيد اشراقی و تنزيهی ناميده می شود.
میشل دومونتنی از بارزترین فیلسوفان و نویسندگان دوران رنسانس قرن شانزدهم فرانسه است که در تثبیت مقاله به عنوان یک ژانر ادبی نقش بسیار مهمی ایفا کرد. مقالات مونتنی انقلابی در ادبیات ایجاد کرد و روی نویسندگان نامآشنای بسیاری تأثیر مستقیم گذاشت. از میان آنان میتوان به ژان ژاک روسو، فرانسیس بیکن، ویرجینیا وولف، ایزاک آسیموف و کارل مارکس اشاره کرد. مونتنی در خانوادهای متمول متولد شد. پدر او به همراه یکی از دوستانش که به مکتب اومانیسم پایبند بود، برنامه آموزشی مخصوصی را طراحی کرد و پسرش را طبق آن آموزش داد. مونتنی لاتین را به عنوان زبان اولش فراگرفت. او از فیلسوفان و نویسندگان دوران کلاسیک یونان تأثیر پذیرفت و از آموختههای خود در مقالاتش استفاده کرد. مونتنی معمولاً از اتفاقات پیرامونش الهام میگرفت و از ایدههایش با نظرات فلاسفهی یونانی دفاع میکرد. مقالات و انشاهای او درباره موضوعات مختلفی نوشته شدهاند؛ این موضوعات معمولاً با زندگی انسانی ارتباط دارند. آثار مونتنی به ژانر مقاله رسمیت بخشید و ادبیات جهان را مدیون خود کرد. کتاب «تتبّعات» گزیدهای از مقالات این نویسنده توانای فرانسوی است که تصویری شفاف از انسان خردمند دوران رنسانس ترسیم میکند.
در شماره اول مجله گویششناسی مقالهای با عنوان «نشانه استمرار در لهجهها و گویشهای ایرانی» به چاپ رسید و در آن مثالهایی از گویش بندرعباس (لهجه محله پشت شهر) به نقل از پایاننامه این جانب ذکر گردید. طبق شواهد پایاننامه، اشکالات و کاستیهایی به مقاله مذکور راه یافته است. بنابراین، توضیحاتی در این باب ضروری به نظر میرسد. 1. از آنجا که در شهر بندرعباس محلههای مختلفی هست که بین آنها اختلافات لهجهای وجود دارد و بخشی از پایاننامه نیز به بررسی اختلافات لهجهای در ساخت فعل پرداخته است، ذکر نام لهجه در مقابل مثالها ضروری مینماید. 2. از کاستیهای مقاله فقدان مثالهایی است که نشاندهنده ساخت فعل در زمان مضارع اخباری مستمر باشد. در لهجه محله پشت شهر در زمان مضارع اخباری مستمر از پشوند na یا ne استفاده میشود و در لهجه محله خواجهعطا از پیشوند na یا a استفاده میگردد.