کتابخانه مجازی ادبیات

ساختن فعل بسیط و گرفتن مشتق از آن در زمره امکاناتی است که اگر به درستی از آن بهره گرفته شود، بسیاری از مشکلات زبان فارسی را در زمینه واژه‌سازی علمی حل خواهد کرد. در این کتاب ضمن آنکه طرحی اجمالی از علم صرف یا ساخت‌واژه به دست داده شده و مبانی نظری آن تشریح شده، به بررسی اشتقاق از افعال بسیط پرداخته شده و کوشیده شده تا اهمیت آن روشن شود. رویکردی که در این پژوهش اختیار شده، دارای دو ویژگی است: هم‌زمانی و زایشی. مراد از هم‌زمانی آن است که زبان فارسی نه در گذر زمان بلکه در شکل امروزی آن بررسی شده و مراد از زایشی آن است که از چشم‌‌انداز زبان‌شناسان زایشی به زبان به طور اعم و به ساخت‌واژه به طور خاص نگریسته شده است.

از زمان هرن و هوبشمان به این سو کارهایی پیرامون ریشه‌شناسی و اشتقاق واژگان فارسی انجام شده و مجموعه آنها قابل ملاحظه است؛ اما تاکنون کسی درصدد جمع‌آوری و یک‌کاسه کردن آنها برنیامده است. در این کتاب مجموعه مقالاتی در زمینه ریشه‌شناسی واژگان و مباحثی پیرامون زبان فارسی جمع‌آوری شده است.

خوشه همخواني hu- ايراني باستان در گويش‌هاي ايراني به شکل‌هاي مختلفي تحول يافته است. در اين مقاله، پس از شرح مختصر پيشينه تحول hu- ايراني باستان در زبان‌هاي ايراني دوره باستان و ايراني ميانه غربي، چگونگي تحول آن در گويش‌هاي نو شمال غربي و جنوب غربي بررسي شده است. hu- ايراني باستان به پنج صورت تحول يافته و دو روند کلي را پيموده است: روند نخست:h-

بختیاری یکی از گویش‌های جنوب غربی ایران است که در منطقه‌ای در غرب و جنوب غربی ایران بدان صحبت می‌شود. این گویش، در کنار لری کهگیلویه و بویراحمد و لری لرستانی، یکی از سه گونه اصلی گویش لری را تشکیل می‌دهد. این مقاله به بررسی‌ ساختار فعل در گویش بختیاری رایج در شهرستان کوهرنگ می‌پردازد. مواد زبانی این تحقیق‌ در بهار و تابستان 4831 از شهرستان کوهرنگ در استان چهارمحال و بختیاری و از میان‌ گروهی از بختیاری‌های کوچ‌نشین ساکن در اطراف شهر چلگرد،که از طایفه آرپناهی و از شاخه هفت‌لنگ ایل بختیاری هستند، فراهم شده است. در این مقاله، مباحثی مانند ساخت‌ ماده‌های مضارع و ماضی، ساخت مصدر و صفت مفعولی، ادات فعلی، انواع فعل از نظر وجه، زمان و نمود،ساخت فعل مجهول، صرف فعل‌های خاص و تأثیر فرایندهای آوایی در صرف فعل‌ها ارائه شده‌اند. در هر بخش، مباحث نحوی مرتبط با موضوع مورد بحث نیز بررسی شده است.