برای حفظ هویت ملی باید به پیشینه و سرمایه فرهنگی تکیه کرد. ادبیات فارسی به دلیل وجود مشاهیری زنده و پویاست که کشف رمز و راز سخن آنان تا کنون به سرانجام نرسیده و نکات پوشیده بسیار، در سحر کلام آنان مکتوم مانده است. سعدی، سرآمد غزلسرایان ایران و پایه گذار مکتب ادبی شیراز است. از این روی، مرکز سعدی شناسی برای کشف علت توفیق و ماندگاری کلام این حکیم مصلح، به نشر و چاپ پژوهشهای سعدی شناسان بر آمده که کتاب حاضر، هفتمین شماره این سالنامه ادبی است. عقل و عشق، غزل عاشقانه یا عارفانه، زبان حال سعدی، سعدی و دوگویی، مضامین مشترک سعدی و راسلاس، خردمندی عاشق یا عاشقی خردمند از مضامین مقالات مندرج در این شماره است که به قلم سعید حمیدیان، نصرالله پورجوادی، ابراهیمی دینانی، بهروز ثروتیان، محمدجواد بهروزی، اصغر دادبه، هلن اولیایی نیا و ... جاری شده است. چکیده مقالات نیز به زبان انگلیسی آمده است.
مجله «تحقیقات فارسی» از گروه فارسی «دانشگاه دهلی»، شهر دهلی، هندوستان به زبان فارسی، سالی یکبار منتشر میشود. در سال 2022 «ویژهنامه مطالعات سعدی» را منتشر نموده است. فهرست مقالهها بدین ترتیب است: «سخن آغاز»/ ویراستار؛ «معرفی ترجمه بوستان از ظهور بخش به زبان هندی»/ علیم اشرف خان؛ «خیابان گلستان آرزو»/ راجَندر کُمار؛ «معرفی (باغ اردو) ترجمه گلستان سعدی از میرشیرعلی افسوس»/ مهتاب جهان؛ «بررسی مختصر طرز نگارش شرح بوستان به نام (انهار الاسرار)»/ علیاکبر شاه؛ «بررسی و تحلیل ژانر ادبی زبان حال در آموزههای حکیمانه بوستان و گلستان سعدی»/ فرزانه اعظم لطفی؛ «بررسی تحقیق روزگار و آثار سعدی در تاجیکستان»/ عبدالفتاح حاجیاف؛ «تحلیل غزلیات سعدی بر اساس فضیلت شجاعت»/ مرتضی محسنی؛ «خدا در غزل عاشقانه سعدی»/ صادق مدرس زاده، رضا شجری؛ «آه دردآلود سعدی پژوهشی در غزل غنایی سعدی شیرازی»/ حمیدرضا ئویدیمهر؛ «روانشناسی جبر و اختیار در کلام سعدی»/ علیرضا صادقی؛ «سعدی ِمعلم؛ تعلیم و تربیت از دیدگاه سعدی با تکیه بر قصاید مفاخرات سعدی»/ جواد جلایرنیا، زکیه ریحانی، سارا نظامدوست، محمدامیر مشهدی؛ «مَهاتما شیخ سعدی: معرفی کتابی نوشته پریم چَند»/ ضیاء الرحمان؛ «گزارشی درباره (بهار گلستان)»/ خورشید احمد؛ «مقالات مطالعات سعدی در مجله (معارف)»/ نازنین؛ «معرفی فرهنگنامه گلستان از فرانسیس گلادوین»/ رضیه سلطانه؛ «نگاهی به تراجم (گلستان سعدی) در زبان هندی»/ محمد عامر؛ «پیشنهادی برای پرهیز از بازنشرهای غیرانتقادی (با تأملی در چاپها و شرحهای بوستان سعدی)»/ داود پورمظفری؛ «بررسی نماد و نقش پرندگان در آثار سعدی»/ معصومه کیانپور؛ «طنزهای انتقادی در غزلهای سعدی نسبت به صوفیان ریایی»/ زینب طاهریان؛ «گلستان کتابی از مسجد تا دانشگاه در افغانستان»/ سمیه رامش؛ «ارتباط خدا و انسان از دیدگاه سعدی»/ زهرا قزلسفلی؛ «(ریاحین بستانگه)؛ ترجمه منظوم گلستان سعدی»/ مهدی ییلاقی؛ «بررسی توازن واژگانی در بوستان سعدی»/ بهنام کیانی شاهوندی، یعقوب کیانی شاهوندی؛ «سیاست در اندیشه سعدی»/ عبدالمقیم نجرانی؛ «مطالعه تطبیقی گلستان سعدی و ترجمه سنسکریت آن به نام (سادنه پشپلوکه)»/ چَندَر گُپت بهارتیه.
در آثار سعدی آنجا که فلسفۀ شناخت دچار ابهام و تناقض میشود و فکر آزاد او در برابر جبر و اختیار قرار میگیرد، فلسفه هنر به حل مسئله میپردازد و آزادی را در این مبارزه پیروز میسازد. در آثار این گوینده بزرگ و فیلسوف جامعهشناس و عارف دلآگاه، جبر «فکری» با «آزادی» در حال تعارض است و در این گیرودار، عنصر متحرک فلسفه، عنصر شناخت هنری است. و هنر آزاد پیشگام تعالی زندگی. در این جهانبینی، هنر راه گشاینده فلسفه میشود و فلسفه. در این کتاب به فلسفه زندگی از دیدگاه سعدی پرداخته شده است.
آنچه در این کتاب با عنوان دفتر دوم «سعدیشناسی» گردآمده، حاصل کوشش سعدیپژوهان سخنور در مراسم بزرگداشت نخستین یادروز سعدی است که در اول اردیبهشت سال 1377 در شیراز برگزار شد. عناوین مقالات کتاب بدین ترتیب است: سعدی شاعر مدارا و مهربانی/ سیدعطاءالله مهاجرانی، سعدی شاعر جهانی/ غلامعلی حداد عادل، سعدی شاعر و معلم اخلاق/ عبدالحسین زرینکوب، سعدی و اشعریه/ غلامحسین ابراهیمی دینانی، سعدی و فرهنگ اسلامی/ مهدی محقق، وقت خوش سعدی/ عبدالرسول خیراندیش، سعدی و سازشکاری/ محمدرضا راشدمحصل، غزلها و جهانبینی سعدی/ مهشید مشیری، سفرهای سعدی/ حسن امداد و .... .
این کتاب نخستین جلد از مجموعه بازشناسی متون ادبیات کلاسیک ایران در مضامین عاشقانه و عارفانه است. بی هیچ تردیدی سعدی از عاشقترین شاعران ایرانزمین است و عاشقانههایش ماندگارترین و لطیفترین عاشقانهها و به قول خودش گواه: بر حدیث من و حسن تو نیافزاید کس**** حد همین است سخندانی و زیبایی را. آنچه در این کتاب آورده شده، گزیده غزلیات عاشقانه شیخ عاشق سعدی شیرازی است که از «کلیات سعدی» تصحیح استاد محمدعلی فروغی برگرفته شده است.