در این پژوهش، ساختار داستانهای طوطینامه از جهات مختلف بررسی شده است. طوطینامه از داستانهای منثور غنایی و تمثیلی است که به روش هزار و یک شب بیان شده است. در داستانهای طوطینامه اغلب ویژگیهای قصهها را میتوان یافت؛ ویژگیهایی چون تاکید بر حوادث، وجود امور خارق العاده، محکم نبودن روابط علت و معلولی میان رویدادها، مطلقگرایی، ختم شدن به نتایج اخلاقی، تغییر ناپذیری شخصیتها، کیفیت روایت و فرضیبودن زمان و مکان. لحن و بیان تمام داستانها، جدی است و از طنز و مطایبه در بیان آن اثری دیده نمیشود. مجموعا 100 داستان در طوطینامه وجود دارد. در داستانهای این اثر از 521 شخصیت استفاده شده است که 67.5 درصد عام و 32.5 درصد خاص هستند. بیشترین شخصیتها حیوانات (22.5 درصد) و صاحبان مشاغل (19 درصد) است. راویان و گویندگان داستانهای طوطینامه عبارتند از: طوطی که 57 درصد داستانها را نقل میکند. حیواناتی نظیر شارک، مار، شغال و ... 11 درصد داستانها، خجسته 8 درصد داستانها، انسانهای دیگر نظیر راهب، وزیر، پادشاه و ... 18 درصد از داستانها را نقل میکنند و راوی 6 درصد از داستانها نامعلوم است. از مجموع 100 داستان 69 درصد دارای کنش و 31 درصد فاقد کنش خاصی است. همچنین 54 درصد داستانها نتایج و توصیههای اخلاقی دارد و 46 درصد فاقد این امر است. در 35 داستان به حوادث خارقالعاده اشاره شده، 15 درصد داستانها دارای زمان و 85 درصد فاقد زمان است و سرانجام اینکه از مجموع 100 داستان، 50 درصد مکان دار و 50 درصد فاقد جایگاه مکانی مشخص است. برای ملموستر و عینیترشدن پژوهش، نتایج با جدول و نمودار نشان داده شده است.
لاک گفته بود که هویت فردی عبارت است از هویت ضمیر خودآگاهی که از طریق استمرار در زمان جریان دارد؛ به عبارت دیگر، فرد به واسطه خاطرههایی که از افکار و اعمال گذشتهاش دارد، با هویت مستمر خود ارتباط مییابد. هیوم نیز جایگاه منشأ هویت فردی را در مجموعه خاطرههای فرد میدانست: « چنانچه خاطره ای نداشتیم، هرگز هیچ گونه تصوری از علیت نمیداشتیم و نتیجتاً تصوری هم از آن زنجیره علت و معلولی که نفس یا ذات ما را تشکیل میدهد، نمیداشتیم». این دیدگاه از خصوصیات رمان است؛ کندوکاو در شخصیت آدمی، آن گونه که در نفوذ متقابل خودآگاهی گذشته و حال آن نشان داده میشود؛ موضوعی که بسیاری رماننویسان از استرن گرفته تا پروست، به آن پرداختهاند.
پاملا یا پاداش پاکدامنی, رمانی از ساموئل ریچاردسون نویسنده انگلیسی است که شباهتهای فراوانی با منظومه خسرو و شیرین نظامی گنجوی دارد. در مقاله حاضر به مقایسه این دو اثر و بیان شباهتهای آنها پرداخته شده است. در هر دو داستان مردی ثروتمند، مشهور و هوسباز در پی کامجویی از شخصیت زن داستـان است و شخصیت زن هـرچنــد در عمـق وجــود خود عاشق مرد مقابـل استولی در برابر هوسبازیهای او مقاومت میکند و خواستار ازدواج رسمی است. سرانجـام شخصیـت مذکر به ازدواج رسمی با زن مورد علاقه خود تن میدهد و عشق سبب تحول تدریجی و مثبت در او میشود. در واقع مضمون اصلی هر دو اثر پیروزی بردباری، عفت و پاکدامنی بر خودکامگی و هوسبازی است.
انعکاس داستان زندگی پیامبران یکی از بنمایههای اصلی نزد شاعران است . با بازخوانی زندگی حضرت یوسف در قرآن و استخراج و مطالعه تلمیحاتی که در دیوان صائب از این داستان انعکاس یافته است در مییابیم که بازتاب زندگی یوسف درآینه صور خیال صائب به قدری متنوع ومواج است که میتوان به استناد نمونههای شعری مدعی شد، صائب در بیان تمام زوایای زندگی یوسف چیزی را فرو گذار نکرده است. از جمله رؤیای آغاز داستان، به چاه افکندن توسط برادران، حسادت برادران، فروش یوسف به قافله و به پادشاه مصر بنا به درخواست زلیخا، اظهار علاقه زلیخا نسبت به یوسف، تهمت ناروا زدن به یوسف، به زندان افکندن او، توانایی تعبیر خواب، عزیز مصر شدن، فراق پدر بر جدایی فرزند، حسن و جمال یوسف، به حکومت رسیدن یوسف، دیدار با پدر، و سرانجام به حقیقت پیوستن رؤیای آغازین داستان.
در اين گفتار با مقايسه كتاب اصول العشره اثر شيخ نجم الدين كبري و كتاب اربعين حديث اثر امام خميني، برخي از زواياي فكري و روحي اين دو عارف سترگ بازگو شده است. با وجود واقعيت انكارناپذير 7 قرن فاصله زماني و تفاوت آشكار در شيوه آموزشي، حوزه تحصيلي و مشرب سلوكي اين دو بزرگ، باز هم به نقاط مشترك و وجوه متشابه چشمگيري بين اين دو بزرگ، باز هم به نقاط مشترك و وجوه متشابه چشمگيري بين اين دو پير شيخ پرور و ولي تراش بر ميخوريم. مهمترين اصول مشترك در مسلك عرفاني اين دو عبارتند از: توبه، توكل، زهد، قناعت، عزلت، ذكر، توجه الي الله، صبر، مراقبه و رضا. نكته ديگر اين كه هر دو براي اصول مورد نظر معتقد به مدارج و مراحل معين هستند. از ميان اصول مذكور شيوه عملي و نظريه عرفاني در دو اصل توبه و صبر بسيار نزديك است. شيخ نجم الدين كبري شرايط اساسي صبر را، خروج از حظوظ نفس، اختياري بودن صبر، قبول رنج و مشقت در منزل صبر و تداوم و استمرار صبر ميداند.