کتابخانه مجازی ادبیات

این کتاب به چهار بخش اصلی تقسیم شده که بخش‌های اول و دوم آن به تاریخچه بنی اسرائیل و نحوه شکل‌گیری کتاب مقدس آنها یعنی عهد عتیق اختصاص یافته است. در واقع زمینه‌های تاریخی، فرهنگی و اجتماعی مسیحیت و مختصات سرزمین فلسطین در هنگام ظهور عیسی مسیح به نوعی در دو بخش اول توصیف و تحلیل گردیده است. در بخش سوم نیز تحليل در مورد مسیحیت تنها به حوادث و جریان‌های فکری فرهنگی قرون اولیه میلادی محدود شده است. به غیر از بخش اصلی، در انتها دو نوشتار نیز به عنوان ضمایم بدین اثر افزوده شده است. پیوست نخست به فشرده‌ای از دیدگاه قرآن درباره بنی اسراییل اختصاص یافته است. پیوست دوم در حکم تكمله‌ای است در باب برخی جهات حضور و پنهان پدیده «صهیونیسم» در عرصه مناسبات ملی و بین المللی اروپا و آمریکا و اینکه چگونه این پدیده از مبادی و منابع شبه دینی یهود سیراب می‌گردد.

زمینه اصلی این کتاب، مطالعه شخصیت‌های یک دوره یا یک سلسله است. در حقیقت نقطه آغاز این روش شرح حال افراد است؛ اما صرفا شرح حال یا بیوگرافی نیست. این روش مطالعه دربردارنده تاریخ سیاسی، اجتماعی، مطالعه نهادهای اجتماعی دوره مورد بررسی نیز هست. در این روش نام اشخاص، تاریخ سیاسی، اجتماعی، نسب‌شناسی، ساختار خانواده و نهادهای اجتماعی بررسی می‌شوند. در این کتاب از لحاظ درزمانی تاریخ و گاهنگاری سلسله ساسانی از آغاز تا هرمز دوم پرداخته شده است.

در این نوشتار ساختار رمزگذاری امر مقدس در یسنه‌ها مورد بررسی قرار گرفته و مفاهیم هم‌ریشه آن در منابع ودایی بررسی شده است. آن‌گاه به چگونگی آرایش و سازماندهی گرانی‌گاه‌های معناییِ نشانگرِ امر قدسی اشاره شده و نظامی پنج‌گانی پیشنهاد شده که از سویی با نیروهای تشکیل دهنده روان و روح انسان و از سوی دیگر با عناصر گیتیانه تشکیل‌دهنده گیتی پیوند برقرار می‌کنند و به این ترتیب گیتی و مینو و عالم اکبر و عالم اصغر را به هم متصل می‌سازند. بر مبنای این پژوهش، دو لایه متفاوت از صورتبندی امر قدسی در یسنه قابل تشخیص است. در یک لایه، پنج نیروی گیتیانه و پنج عامل مینویی مشخص شده‌اند که با پنچ‌گاهِ شبان‌روز و پنج نیروی روانی انسان تناظر دارند. در لایه‌ای دیگر، این پیکربندی بر مبنای رمزگان نجومی و مفهومِ هفت اختر و هفت فلک به هفت نیرو دگردیسی یافته و به این ترتیب کل نظام نشانه‌های منسوب به ایزدان را پیچیده ساخته است. این دستگاه دو لایه‌ای، مفهومی نو از انسان را تعیین می‌کند و سوژه «من» را بر جایگاهی نو در کائنات می‌نشانند. خلاصه سخن آن که رمزگذاری امر قدسی در یسنه، از نظام سی و سه خدایی کهن هند و ایرانی شروع شده و به دو سیستم موازیِ پنج و هفت نیرویی منتهی شده است، و این همه بستری برای بازتعریف مفهوم من در بافت دینیِ یکتاپرستانه فراهم آورده‌اند.

نریوسنگ یکی از ایزدان کهن ایرانی است که در جهان زرتشتی به عنوان فرشته‌ای نیرومند قد برافراشت و در اساطیر مانوی نیز موقعیت مرکزی خویش را تثبیت کرد. زوال شهرت و اهمیت یک ایزد یا درخشیدن و اهمیت یافتنش معمولاً با دگردیسی‌هایی در نظام فرهنگی هم راه است و به تحولی در ساختار و روابط جفت‌های متضاد معنایی (جم) مرکزی تعیین‌کننده آن نظام فرهنگی باز می‌گردد. این مقاله بر آن است تا مسیر تحول ایزد نریوسنگ را در مقاطع مختلف زمانی در ایران و در سایر فرهنگ‌های همسایه ایران زمین ـ مانند یونانیان و رومیان ـ بررسی و تحلیل نماید.