در اين مقاله، به شيوه نگرش غرب به شرق و به تحليل مبحث اسلام در شرق توجه و به سوالات در اين زمينه پاسخ داده شده است. از جمله اين سوالها است: شرق و شرقيان با چه تصاوير و گفتماني نشان داده شدهاند؟ آيا شرقيان و مسلمانان با عناوين متفاوتي شناخته ميشوند؟ بين امپرياليسم و ماجراهاي حاجي بابا اصفهاني اثر جيمز موريه که تجلي آشکاري از شرق ساخته شده ذهن اروپاييان است ـ چه رابطهاي ميتوان تعريف کرد؟ شرق همواره خويشتن ديگر غرب بوده است و غربيان همواره شرق را به گونه خويشتن غريب خود پنداشتهاند. در اين مقاله همچنين توضيح داده ميشود که غربيان چگونه خود را از منظر مبحث دو ارزشي شرق غرب تعريف کردهاند. در پايان نتيجهگيري ميشود که رمان قرن نوزدهمي بستر تبعيضات و تحريمهاي قرن بيستم جهان سوم را فرآهم ميآورد، و در نهايت، عوامل پيدايش اين تضاد دوگانه و پيشنهاد راهکارهاي فرهنگي ـ اجتماعي بررسي ميشود.
کتاب جامع الدرر فی زحمات فخر البشر محمدبن عبدالله (ص) مشتمل است بر اسرار عقاید حقه و رموز محبت و مبادی اخلاق و مطالب سودمند برای اهل خطابه و نیز مشتمل است بر فضائل و مناقب امیرالمومنین علی (ع).
نویسنده قبل از ورود در متون تفسیری، اسطوره و شناخت و جایگاه تصویرها و نمادگرایی و جایگاه اسطوره در قرآن را بررسی میکند .وی در فصل اول، علم حضوری و علم حصولی و نسبت آنها را با اسطوره ارزیابی مینماید .در فصل دوم، سیر نزولی عالم و رویا و خیال و کهانت را تبیین میکند .در فصل سوم کتاب، رمز و نماد و سمبل و نشانه و تمثیل و مجاز و استعاره، مرزبندی و تفکیک میشود .نویسنده پس از ذکر این مقدمات نمادهای دایره، مربع، مثلث، شاه و شاهزاده، آب، پرندگان، ارقام، اژدها و ماندالا، و درختان را تاویل میکند . فصل چهارم کتاب به قرآن و متنو تفسیری اختصاص دارد .در این فصل واژه اسطوره در یک یک آیات، بررسی و بعضا با متنو تفسیری مقابله و موازنه میگردد .نویسنده در پایان کتاب، نگرش اسطورهای را با توجه به روضه الجنان ابوالفتوح رازی و قصص القرآن سورآبادی و تفسیر طبری و کشف الاسرار میبدی ریشهیابی و نقادی میکند .
همانطور كه بسياري از نويسندگان دوره پسا استعمار به بازخواني آثار استعماري پرداختند، در اين مقاله سفرنامه در ميان مومنان اثر وي. س. نايپول (V. S. Naipaul)به عنوان متني استعماري بازخواني شده و از ديدگاه شرقشناسي بررسي ميشود. در واقع اين بررسي پاسخي است به تصويرسازي از شرق، اسلام و به ويژه خاورميانه اسلامي. در ادامه نويسندگان به دنبال علايمياند كه شرق را شرقي كليشهاي و يكنواخت جلوهگر ميسازد و مسلمانان را در قالب كليشه و گفتمان غالب و استعماري به تصوير ميكشد. افزون بر آن، عوامل و فرايند اين بازنمايي ساختگي، بررسي ميشود. چراكه اين بازنمايي سرانجام پاياي براي ايجاد رابطهاي مبني بر «تضاد دوگانه» ميان غرب و شرق ميشود. «شرق ساخته شده» به دليل اختلافات فرهنگي، مذهبي، سياسي و تاريخي به عنوان تهديدي جدي براي تمدن غرب معرفي ميگردد. در پايان، از آنجايي كه در مقابل هر قدرتي، مقاومتي هم صورت ميگيرد، جلوهها و نشانههاي مقاومت شرقيان و نقش اسلام در پايداري مقابل استعمار غرب در سفرنامه نايپول مورد مطالعه قرار ميگيرد.