حمله شیر به گاو در کلیله و دمنه (پنجاتنترا) با اسطوره هندی«سوما و میترا» و اسطوره میترایی «گاو و میترا» و نیز اسطوره زردشتی«گاو و اهریمن» وجوه مشترکی دارد و این مطلب را به ذهن متبادر میکند که در ذهن سازندگان داستان، اساطیر ناخودآگاه فعالیت کردهاند و کارکرد شیر و گاو اسطورهها را به قهرمانان این داستان منتقل نمودهاند (حاصل خیزی طبیعت). شیر خورشید است و گاو، طبیعت سرسبز که بی اعمال قدرت خورشید، حیات جریان ندارد.
لغات و اصطلاحات شاهکارهای ادبیات فارسی مثل کلیله و دمنه، کتب فارسی وزارتی، فارسی چهارم دبیرستان، گلستان و بوستان سعدی و اصطلاحات عرفانی، غزلیات خواجه حافظ به ضمیمه سودمندترین قواعد املاء و انشاء که توسط اکبر ترابی در سال 1334 توسط انتشارات بنگاه مطبوعاتی اپیکور و کتابفروشی معرفت منتشر شده است
کَلیله و دِمنه نوشتهٔ ویشنا سرما کتابی است از اصل هندی که در دوران ساسانی به زبان پارسی میانه ترجمه شد. کلیله و دمنه کتابی پندآمیز است که در آن حکایتهای گوناگون (بیشتر از زبان حیوانات) نقل شدهاست. نام کتاب از دو شغال به نام «کلیله» و «دمنه» گرفته شده که قصههای کتاب از زبان آنها گفته شدهاست. بخش بزرگی از کتاب اختصاص به داستان این دو شغال دارد. اصل داستانهای آن در هند و در حدود سالهای ۵۰۰ تا ۱۰۰ پیش از میلاد به وقوع میپیوندند. مجتبی مینوی دربارهٔ این کتاب میگوید: کتاب کلیله و دمنه از جمله آن مجموعههای دانش و حکمت است که مردمان خردمند قدیم گرد آوردند و «به هرگونه زبان» نوشتند و از برای فرزندان خویش به میراث گذاشتند و در اعصار و قرون متمادی گرامی میداشتند، میخواندند و از آن حکمت عملی و آداب زندگی و زبان میآموختند. کلیله و دمنه در واقع تألیفی است مبتنی بر چند اثر هندی که مهمترین آنها پنجه تنتره بهمعنی پنج فصل و به زبان سانسکریت است که توسط فیلسوف بیدبا و بهدستور پادشاه هندی دبشلیم نوشته شدهاست. در روایات سنتی برزویه «مهتر اطبّای پارس» در زمان خسرو انوشیروان را مؤلف این اثر میدانند. نام پهلوی اثر کلیلگ و دمنگ بود. صورت پهلوی این اثر هماکنون در دست نیست و در طول سالیان از بین رفتهاست؛ اما ترجمهای از آن به زبان سریانی امروز در دست است. این ترجمه نزدیکترین ترجمه از لحاظ زمانی به تألیف برزویه است.
يکي از نويسندگان سده ششم ه.ق، حبيش بن ابراهيم تفليسي است که آثار متعددي از وي به زبانهاي تازي و فارسي به جا مانده است. آثار حبيش، که از جمله مشهورترين آنها کامل التعبير است از حيث اشتمال بر واژههاي فارسي، حائز کمال اهميت است. در اين نوشتار ابتدا به معرفي مختصر کامل التعبير و بررسي سبک آن بر اساس نسخه خطي قابل اعتماد کتابخانه چلبي عبداله (مکتوب سال 772) پرداخته ميشود. بر اساس گفته حبيش در اين کتاب براي نخستين بار، يکي از آثار ناشناخته وي به نام «ثمارالمسائل» معرفي ميگردد. پس از آن، پارهاي از واژهها يا ترکيبات نادر کامل التعبير مانند «افسرد»، «مشتن» و «ظاهره خواندن»، که در لغت نامههاي فارسي مضبوط نيست و يا براي آنها شاهد و مثالي نقل نشده است، بررسي ميشود.
يکي از نويسندگان سده ششم ه. ق ظهيري سمرقندي، صاحب سندبادنامه و اغراض السياسه است. سندبادنامه وي در زمره معروفترين آثار داستاني فارسي است که به نثر فني نگارش شده و در اسلوب پارهاي از متون منثور تاثير گذاشته است؛ از اين رو بررسي سبکشناختي آن حايز اهميت و بايسته است. در جستار حاضر بر اساس سه مقوله زبان، ادب و انديشه، آثار ظهيري بررسي شده است. در بعد زباني گفته شده است که مهمترين خصيصه زباني آثار ظهيري، اشتمال آنها بر پارهاي از واژههاي مخصوص حوزه فرارود مانند گرنج، کنانه و ... است. علاوه بر اين با نقل عباراتي نشان داده شده که فعل «ساختن» مثل «گرفتن» به عنوان فعلي آغازي، در آثار وي به کار رفته است. در بعد ادبي، گفته شده که تشخص ادبي آثار ظهيري مرهون بسامد بسيار آرايههاي بديعي چون انواع جناس، ترصيع و ... است. در مقوله معني و درونمايه، سبب تشخص و تفرد سندبادنامه را اشتمال آن بر حکايات مکر زنان با جهت اروتيک، دانستهايم.