کتابخانه مجازی ادبیات

بوستان، همتای جاودانه‌ی گلستان، با این تفاوت که منظوم است. این منظومه‌ی چهارهزار بیتی همانند گلستان داستان به داستان و مواعظ شیرینی در آغاز یا انجام هر داستان در آن آمده است. وزن این منظومه، همانند شاهنامه‌ی فردوسی (بحرمتقارب) است. این اثر درخشان هم‌مانند گلستان مخاطب عام و خاص دارد و مطبوع هر طبعی است، و بیش از هفتصد سال است که در اقلیم فارسی زبان (علاوه بر ایران، شبه قاره‌ی هند، افغانستان و آسیای میانه به ویژه سمرقند و بخارا و تاجیکستان) در مکتب‌خانه‌ها و سپس در عصر جدید در آموزشگاه‌ها و مدارس عالی و دانشکده‌ها کتاب درسی آموزشی است و مهمترین درسی که می‌دهد درس زندگی است. بوستان مشتمل بر 10 باب است : 1. در عدل و تدبیر و رای 2. در احسان 3. در عشق و مستی و شور 4. در تواضع 5. در رضا 6. در قناعت 7. در عالم تربیت 8. در شکر بر عافیت 9. در توبه و راه صواب 10 .در مناجات و ختم کتاب.

بانو اطرایی از معدود هنرمندانی است که دارای مدرک درجه یک هنری از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است. ایشان در زمینه ی معرفی و شناساندن ارزشهای موسیقی اصیل ایران خصوصا ردیف ها و دستگاه های موسیقی ملی و سنتور نوازی معاصر و همچنین آثار و اندیشه های بزرگانی چون پایور و صبا سال ها تلاش نموده و تالیفات و مجموعه آثار ارزشمندی را به جامعه موسیقی کشور تقدیم داشته است.

مقاله حاضر پژوهشی در شعر بلند طغرای مشهدی از شاعران و نویسندگان قرن یازدهم هجری قمری است. این شعر که در قالب مسمّط مخمس در یکصد و سی و چهار بند آمده است، به یکی از آثار او به نام «اعتقادیه» تعلق دارد؛ اثری که نایاب است و در مجموعه آثار طغرا و کلیات و رسائل او و در هیچ یک از تذکره ها و حتی تاریخ ادبیات ایران نیامده است. این شعر به طور کامل در نسخه خطی مناقب علوی اثر میر حسین علی خان تالپور از گنجینه و موزه نسخ خطی حاکمان تالپور در حیدر آباد سند ثبت و ضبط گردیده است. تا به حال هیچ گونه پژوهشی در مورد آن صورت نگرفته است و این مقاله برای اولین بار به معرفی و بررسی عواطف غنایی آن می‌پردازد. این مسمط در بزرگداشت حضرت علی (ع) است و از عاطفه فردی و جمعی عمیق و دلنشینی برخوردار است. در این گفتار برآنیم تا به بررسی عواطف شاعر با روش تحلیل محتوا بپردازیم.

«مثنوي» مولانا اثري عرفاني است که در آن حال و ذوق و عشق و آشفتگي، در قالب تعليم بيان شده است. در اين اثر علاوه بر مفاهيم و معاني اسلامي ـ عرفاني، مطالبي ذکر شده که راه رسيدن به مقام عالي انساني و طريق خليفه الهي او را نشان مي‌دهد که از مهم‌ترين آنها، متخلق‌گشتن به اخلاق نيکوست. هدف مولانا، تعليم براي رسيدن به کمال نفس است. انديشه‌هاي تعليمي مولانا، به تصوف او رنگ خاصي بخشيده و او را هم عارف و هم حکيم و هم فقيه معرفي کرده است. مولانا با تعاليم اخلاقي خود به سالکان مي‌آموزد که آزادگي و رهايي از هواي نفس از مهم‌ترين نکته‌هاي عرفاني و اخلاقي است. مولانا اخلاق و عرفان را دو مقوله مرتبط به هم مي‌داند و معتقد است تا سالک متخلق به اخلاق الله نگردد، نمي‌تواند مراتب سير و سلوک را طي کند و عارف راستين تا از رذيلت‌ها صافي نشود، به مرتبه کمال نمي‌رسد. در اين مقاله با تکيه بر تحليل ابيات «مثنوي» و روش توصيفي ـ تحليلي، به بررسي اين مهم پرداخته مي‌شود. با اين هدف که اصالت تعليم را، که رويکرد اصلي مولوي در «مثنوي» است، يادآور شويم.