کتابخانه مجازی ادبیات

رستم و سهراب یکی از داستان‌های غم انگیز شاهنامه است و داستان مرگ سهراب جوان را به تصویر می‌کشد که بر اثر جنگ با رستم، به دست پدر کشته می‌شود. سهراب پهلوان افسانه‌ای در شاهنامه است که پدرش رستم و مادرش تهمینه دختر شاه سمنگان است. سهراب با سپاه تورانیان به نبرد ایران آمد و در جنگی تن‌به‌تن با رستم کشته شد، درحالی‌که همدیگر را نمی‌شناختند. تراژدی رستم و سهراب، تراژدی بی‌خبری است. کتاب حاضر شامل این عناوین است: فصل اول: حماسه ها، ساختار حماسه، خصوصیات عمده شعر حماسی فصل دوم: مختصات شاهنامه، دوره اساطیری، دوره پهلوانی، دوره تاریخی، حماسه سرایی پس از فردوسی فصل سوم: اسطوره چیست؟ حماسه و تراژدی، حماسه ها و اساطیر بابلی و سومری، حماسه گیل گمش، مهابهاراتا (حماسه ای از هند)، رامایانا، هومر و ایلیاد و اودیسه، انه اید (حماسه ای از روم)، دیگر حماسه های اروپایی، اعراب و حماسه فصل چهارم: سه دیدگاه بر حماسه رستم و سهراب، 1.دیدگاه استاد منوچهر مرتضوی، 2.دیدگاه استاد زرین کوب، 3.دیدگاه استاد مینوی، متن داستان رستم و سهراب.

پرفسور ویلموت ـ باکستون این کتاب را در سال 1903 انتشار داده است و چاپ‌های متعدد بعدی آن اهمیت کتاب را چشمگیر و قابل تعمق می‌سازد. هدف از ترجمه این کتاب توجه به گسترش هنر و زیبایی ادبیات ایران در دنیای غرب امروز است. کتاب البته عظمت زیبایی شعری اصل شاهنامه را ندارد؛ ولی ساختار هنری داستان‌ها، تحسین و جذابیت شگرف دارد.

قافيه را مي‌توان از زواياي مختلفي مورد بررسي قرار داد. براي تعيين نقش قافيه در بافت موسيقايي بيت، سامانه‌اي با چهار عامل تعريف، و در ادامه به اين فرضيه پرداخته مي‌شود كه توجه به قافيه به عنوان عنصر كليدي در بافت موسيقايي بيت و به كارگيري قافيه‌هايي كه توان موسيقايي بيشتري دارد ويژگي سبك شخصي نيست بلكه متعلق به سبك دوره‌اي است. شايان توجه است كه تمام مراحل اين پژوهش اعم از طبقه‌بندي اطلاعات، تجزيه و تحليل داده‌ها آزمون فرضيه‌ها و ... با استفاده از كامپيوتر انجام شده است.

درونمايه‌هاي تعليمي ـ اخلاقي چنان با ادبيات پارسي و انواع آن در آميخته است که کمتر اثر ادبي را مي‌توان يافت که از آموزه‌هاي اخلاقي و تعليمي بي‌بهره باشد. شاهنامه فردوسي اثري حماسي است اما آکنده از آموزه‌هاي اخلاقي چون دعوت به نيکي، تاکيد بر خردورزي، دفاع از مظلوم، نکوهش ظلم، آز، دروغ، پيمان‌شکني، تجاوز به حقوق ديگران و به طور کلي هر آنچه با بدي و زشتي پيوند دارد. اين مقاله سعي دارد درونمايه‌هاي تعليمي ـ اخلاقي اقتباس شده از شاهنامه فردوسي و شيوه‌هاي اقتباس آنها را در انيميشن قصه‌هاي شاهنامه (به کارگرداني اميرمحمد يميني و نويسندگي احمد نيک کار، تهيه شده در شبکه آموزش، 1389- 1388) مورد بررسي قرار دهد و از اين گذر به چند پرسش اساسي پاسخ دهد: آموزه‌هاي تعليمي و اخلاقي و تکنيک‌هاي سينمايي به کارگرفته شده براي تبديل اين آموزه به تصوير و انتقال آنها به مخاطب در انيميشن به چه صورت است؟ آيا کارگردان در استفاده از مفاهيم تعليمي به متن اصلي وفادار است يا بخش‌هايي را به فيلم افزوده است؟ استفاده از نظام تصويري تا چه اندازه در القاي اين مفاهيم و تاثير آنها بر مخاطب موثر بوده است؟ پژوهش در پايان به اين نتيجه دست مي‌يابد که آموزه‌هاي تعليمي و اخلاقي از انديشه‌هاي محوري انيميشن است و با وجود وفاداربودن انيميشن به متن اصلي، در بخش اقتباس آموزه‌هاي اخلاقي و تعليمي، بخش‌هايي به فيلم افزوده شده و بخش‌هايي با تاکيد بيشتر پررنگ‌تر شده است. همچنين استفاده از نظام نشانه‌اي تصويري به جاي نظام نشانه‌اي کلامي با توجه به نوع مخاطب انيميشن که کودکان و نوجوانان هستند در القاي اهداف آموزشي فيلم ـ ساز بسيار موثر است.