در اين مقاله مجموعه اشعار كودكانه پروين دولتآبادي از كتاب بر قايق ابرها و گل بادام (مجموعه 284 شعر براي كودكان) بررسي و تحليل محتوايي شده و مفاهيم گوناگون در آن مشخص گرديده است. مجموعه مضامين موجود در شش محور اصلي خلاصه شده است: مضامين طبيعتگرايانه، مضامين سرگرمكننده و لذتبخش، مضامين سياسي ـ اجتماعي، مضامين ديني، مضامين آموزشي ـ علمي و مضامين تربيتي ـ اخلاقي. فراواني هر مضمون در اشعار اين كتاب مشخص شده و سپس هر مضمون تحليل و بر اساس معيارهاي علمي به نقاط ضعف و قوت اشعار پرداخته شده است. يافتههاي پژوهش نشان داد كه اشعار كودكانه پروين دولتآبادي از جهت محتوايي چه وضعيتي دارد. با بررسي مفاهيم گوناگون روشن شد مهمترين مضمون اشعار كودكانه دولتآبادي «اميد» است كه اين مضمون با تركيب عنصر «خيال» برجستهترين مشخصه شعر او به شمار ميرود. توانمندي دولتآبادي در درآميختن زبان كودكانه با مفهوم دنياي كودكي است.
این کتاب دربرگیرنده نوشتارهایی درباره جنبههای مختلف ادبیات کودکان است و به قلم متخصصان فن و پیشکسوتان به رشته تحریر درآمده است. شاعر و نویسنده و ادیتور و کتابداری که در این جزوه سخن میگویند، از احساسات و تجربیات خویش صحبت میکنند. مقاله متخصصانی چون پل هازار و ژلالپمن نتیجه سالها مطالعه و تجربه دقیق علمی است. عناوین برخی از نوشتارها بدین ترتیب است: کتابهای مصور و فکر صلح، وضع کتابهای کودکان چگونه است، کمک تلویزیون به کتابخوانی کودکان، شعر برای کودکان و ... .
این کتاب بعد از مقدمهای درباره ادبیات کودک، در شش فصل نگاشته شده است. در فصل نخست از پیشینه موضوع و کمرنگ بودن این بخش ادبی در گذشته سخن به میان آمده است. فصل دوم نگرشی فشرده درباره ادبیات کودک است که در آن افزون بر اینکه مسئله ادبیات کودک و ادبیات برای کودک از هم تفکیک شده، پیوند ادبیات کودک با ژانرهای ادبی روشن و روند پیدایی و رشد آن در افغانستان بررسی گردیده است. فصل سوم دربرگیرنده مطالبی درباره ادبیات کودک با فولکلور است. ادبیات منثور کودک در فصل چهارم کتاب مورد بررسی قرار گرفته است. فصل پنجم اختصاص به بررسی شعر کودک دارد و نویسنده به بررسی این موضوع پرداخته که شعر کودک چیست و شاعر کودک کیست؟ فصل پایانی کتاب نیز درباره سهم مکاتب و مراکز تربیتی در رشد ادبیات کودک است.
کتابشناسی در تعریف عبارت است از دانش شناسایی آثار قلمی موجود در یک حوزه علمی و تهیه فهرستی کامل از آنها. امروزه کتابشناسیها، پیش درآمد و ابزار هر تحقیق اصیل علمی به شمار میآیند و ضمن مطلع ساختن پژوهنده از پیشینه موضوع، موجبات رفع خلأهای مطالعاتی، تکمیل تحقیقات گذشته و در کل، رونق پژوهشهای دانشگاهی را فراهم میسازند. طبعاً این مسئله در عصر انفجار اطلاعات از موضوعات از موضوعیت بیشتری نیز برخوردار است.