تمثيل عرفاني چون حماسه‌اي است روحاني که از عشق ورزي به معشوق ازلي حکايت مي‌کند و حکايات صوفيه در قالب حکايات و تمثيل‌ها، بخش مهمي از ادبيات عرفاني را تشکيل مي‌دهند. اين حکايات با اهداف گوناگوني در کتب صوفيه به کار گرفته مي‌شوند که عمده‌ترين آنها تعليم و ترغيب صوفيه در سير و سلوک است. مجموعه‌اي از اين حکايات تمثيلي به ادبيات مانوي، به ويژه تمثيل‌هاي عرفاني اين متون، بازمي‌گردد. با وجود اينکه هيچ متن کاملي از اين گنجينه ادبي بسيار غني، باقي نمانده است، حکايت «دو مار سنگين بار و سبک بار» يکي از حکايات تمثيلي عرفاني به جا مانده از مجموعه دست نوشته‌هاي سغدي مانوي است. از سوي ديگر ادبيات کلاسيک ايراني، به ويژه سبک عرفاني آن با ظهور گويندگان عارفي همچون مولانا، عطار، حافظ و ده‌ها شاعر و عارف ديگر، رنگ جديدتري به خود گرفت. اين مقاله کوشيده است به ارتباط و مقايسه ميان اين تمثيل عرفاني در ادبيات مانوي و ادبيات کلاسيک ايراني بپردازد.

منابع مشابه بیشتر ...

658302ec9c7e3.jpg

تذکره الولیاء

فرید الدین عطار نیشابوری

تذکرةالاولیاء کتابی عرفانی است به نثر ساده و در قسمت‌هایی مسجع، که در شرح احوال بزرگان اولیاء و مشایخ صوفیه توسط فریدالدین عطار نیشابوری به فارسی نوشته شده‌است. تذکرةالاولیاء کتابی درباره زندگی، حالات، اندیشه‌ها و سخنان عارفان و مشایخِ تصوف است، و به ذکر مکارم اخلاق، مواعظ و سخنان حکمت‌آمیز صوفیان بزرگ می پردازد.این کتاب مشتمل است بر مقدمه و ۷۲ باب که هر باب به زندگی یک صوفی پرداخته است و در ابتدای هر باب سخنانی مسجع در تمجید و ثنای صوفی بیان شده و سپس سخنان و داستان ها درباره صوفی آورده شده است.نخستین باب به حالات و سخنان جعفر صادق اختصاص یافته‌است، و باب هفتاد و دوم به حسین بن منصور حلاج .

64dcbc8919369.jpg

شرح اصطلاحات تصوف - جلد 9 و 10

سیدصادق گوهرین

شرح اصطلاحات تصوف، اثر سید صادق گوهرین، در 8 جلد و به زبان فارسی است.نویسنده، مقدمه بسیار مفصلی بر جلد اول کتاب نوشته که در آن درباره تاریخ تصوف و ارتباط آن با اسلام و به‌خصوص شیعه و همچنین فرقه‌های متصوفه و... توضیح می‌دهد. وی انگیزه اولیه نگارش این اثر را تشویق استادش بدیع‌الزمان فروزانفر و دیدن خوابی می‌داند که در آن پیامبر خدا به وی توصیه به این امر کرده است. او درباره طرز تدوین و تنظیم کتاب می‌نویسد: در جمع‌آوری اصطلاحات صوفیان، از قدیم‌ترین آثار موجود این طایفه تا قرن هفتم هجری که زمان زندگانی مولانا و آثار گران‌بهای او از جمله مثنوی معنوی اوست، بسنده کردم و در این جمع‌آوری سعی کردم که پیوسته از پرارزش‌ترین متونی که مورد قبول مشایخ این مسلک است استفاده شود. در شرح اصطلاحات، از کتاب‌های پس از قرن هفتم و همچنین از تفاسیر قرآنی صوفیان و کتب تاریخی و تذکره‌های آنان نیز استفاده شده است. نویسنده ذیل هر اصطلاحی عین عبارتی را که پیشوایان صوفیه در آثارشان آورده‌اند، بدون کم‌وکاست نقل می‌کند. سپس برای درک بیشتر مفاهیم بسیاری از اصطلاحات، ذیل عنوان اقوال مشایخ، گفتار پیشوایان معروف این طایفه را می‌آورد. پس از آن، در حاصل کلام، به شرح و توضیح آنچه در نقل عبارات و کتاب‌ها و اقوال مشایخ آورده شده، می‌پردازد. او سرانجام ذیل عنوان «اما در مثنوی» می‌کوشد با نقل اشعار مثنوی آنچه را که مولانا در بیان هر اصطلاحی آورده است، نقل کند و شروحی بر آن بنویسد.

دیگر آثار نویسنده بیشتر ...

636678a818fa8.png

نام‌نامه: نام‌های خاص اوستایی

فرناز هوشمندرجبی

این کتاب دارای نام‌های خاص اوستایی از تحقیق و بررسی در سه نام‌نامه مختلف از دانشمندان ایرانی و آلمانی است؛ کتاب «نام‌نامه ایرانی» تألیف فردیناند یوستی، کتاب «نام‌نامه اشخاص ایرانی» تألیف مانفرد مایرهوفر و کتاب «دانشنامه مزدیسنا» تألیف جهانگیر اوشیدری. نویسنده کوشیده در مورد هر واژه از نظر معانی، حالت واژه، جنس واژه، شمار واژه و کاربرد آن در کتب دیگر مانند کتب پهلوی و شاهنامه و .... به تفصیل شرح داده شود.

کلیات/فرهنگ ها
کتاب