در بررسیهای سبکشناسی ادبیات فارسی، به طور معمول بحث در کلیات و نظریهپردازی هنوز جای چندانی ندارد و بیشتر به استخراج خصیصههای سبکی، آن هم در حد برجستهکردن ویژگیهای لغوی آثار ادبی پرداخته میشود. مقاله حاضر میکوشد با تامل در جوانب نظری مفهوم انتخاب و آستانه انتخاب، اهمیت و کارآیی آن را به عنوان عنصری کلیدی در تبیین مسائل مهم سبکشناسی و تطور سبک در ادبیات فارسی، مورد تاکید قرار دهد. بر این اساس، نخست این مفاهیم تعریف و تشریح شده است. سپس نشان داده شده که تکیه بر مفهوم محدودیت در مقابل انتخاب تا چه حد در ادراک مسائل سبکشناسی نقش دارد. آنگاه بر مبنای این دو سازه بنیادین سبک، یعنی انتخاب و محدودیت و آوردن مثالهای متعدد، کارآیی مفهوم انتخاب در سبکشناسی از طریق اشاره به نقش انتخاب در آفرینش ادبی و چگونگی تعامل انتخاب و محدودیت در هر نوع ادبی نشان داده شده است. اشارههایی کوتاهتر به تاثیر مفهوم آستانه انتخاب در تعیین جهش سبکی و انقلاب ادبی نیز اهمیت و حوزه کارآیی این مفهوم را در بررسیهای سبکشناسانه و نیز تحولات تاریخ ادبیات نشان میدهد.
عصر اوستایی، باستانی ترین عصر زبان و ادبیات ایران است که تخمینا در هزار یا یکهزار و پانصد سال پیش از میلاد مسیح آغاز گشت و آنچه از این عصر بدست ما رسیده است منحصر به نوشته اوستاست. در آغاز این عصر تیره های آریایی هند و ایران نزدیک بهم زندگی میکردند وگرچه در لهجه مختلف سخن می گفتند ولی به سخن یکدیگر آشنا بودند و قهرمانان مشترک داشتند رسوم و عبادت هم یکسان بود. ایزدان شان زمین و آسمان و مظاهر طبیعت و برخی ستارگان بودند. اینها را "دیوا" می نامیدند بهترین و باستانترین نمونه شعر این عصر را در سروده های گاتا و فصیح ترین نثر را در عبارت وندیداد می یابیم...
کتاب تاریخ ادبیات ویژه دوره دوم دبیرستان شامل دو بخش تاریخ ادبیات قبل از اسلام و ادبیات بعد از اسلام است. این کتاب تالیف محمد جواد تربتی است که درسال 1331 توسط کتابفروشی و چاپخانه علی اکبر علمی منتشر شده است
مطالعه روابط و مشابهتهای مکتبهای ادبی از مباحث مهم ادبیات تطبیقی به شمار میرود. یکی از مناسباترین مکتبهای ادبی برای مقایسه با ادبیات کهن فارسی مکتب کلاسیسیسم است که بیشترین نقاط اشتراک میان مبانی ادبیات اروپایی و ادب فارسی را در آن میتوان یافت. اصول و مبانی کلاسیسیسم را شاعر و نظریهپرداز بزرگ قرن هفدهم فرانسه نیکلا بوالو در کتاب منظوم خود به نام فن شعر به زیبایی بیان کرده است. مهمترین اصل کلاسیسیسم یعنی خردگرایی را در بنیاد نظریه شعر بزرگان ادب فارسی نیز میتوان دید. در تاریخ نقد و نظریههای ادبی، بوالو در میان سلسله شخصیتهای ادبی بزرگی چون ارسطو و لونگینوس و هوارس قرار میگیرد که کتابی درباره فن شعر نوشتهاند. در اولین قسمت این مقاله، نخست ویژگیهای مهم حیات فکری و ادبی در فرانسه قرن هفدهم و سپس زندگی و شخصیت نیکلا بوالو بررسی شده است. آن گاه برای تبیین جایگاه کتاب فن شعر وی پیشینه کتابهای فن شعر قبل از بوالو در اروپا به کوتاهی آمده است. در قسمت دوم مقاله، با استفاده از متن کامل نخستین سرود فن شعر، که حاوی کلیات و مبانی ادبی است، اساسیترین اندیشههای ادبی بوالو بیان شده است. شباهت اندیشههای بوالو با نظریات ادبا و شعرای فارسی زبان که در سراسر مقاله یادآوری شده است، نشان میدهد که فن شعر بوالو را میتوان محوری برای مطالعه تطبیعی اصول مکتب کلاسیسیسم و مبانی ادب کهن فارسی در نظر گرفت.
هر چند دیوان انوری از مهمترین و دشوارترین متون شعر فارسی است اما تنها دو تصحیح از آن وجود دارد. نخستین بار استاد سعید نفیسی و دومین بار استاد محمدتقی مدرس رضوی این دیوان را به چاپ رسانیدهاند. چاپ نفیسی دارای اشکالاتی است و تصحیح تقی مدرس رضوی نیز علی رغم محاسن بسیار، خالی از اشکال نیست. در این مقاله ابتدا تاریخچه و چگونگی این دو تصحیح بیان شده است. آنگاه با معرفی دستهای از نسخههایی از دیوان که در دسترس هیچکدام از دو مصحح مذکور نبوده عملا با تصحیح برخی از ابیات نشان داده شده که مراجعه به این نسخ چگونه میتواند به تصحیح بهتری از متن دیوان کمک کند. با این همه، چون مراجعه به این نسخههای نویافته به تنهایی کافی شمرده نشده، بر اهمیت برخورداری از یک روش تحقیق نظاممند نیز تاکید شده است. از این رو فرایند تصحیح استدلالی مورد نظر در قالب شرح مراحل تصحیح یک بیت نمونه از دیدگاه روش شناسانه به اختصار شرح داده شده است.