ایزد رَپیتْوین یکی از ایزدان بسیار مهم دین زرتشتی است. این ایزد موکل بخشی از زمان است که آن را «گاه رَپیتوین» مینامند. گاه رَپیتوین در اساطیر زرتشتی بیانگر کیفیتی از زمان است که میتوان آن را وضیعت آرمانی نامید. این گاه هم لحظه آغازین آفرینش است و هم لحظه انجامین رستاخیز؛ و هم لحظهای است که سودرسانان موعود (سوشیانتها) ظهور میکنند. نماد این جهانی گاه رَپیتوین، هنگام ظهر و یکی از بخشهای پنجگانه روز است. اسطوره ایزد رَپیتوین در مناسک زرتشتی بازتابی روشن و شگفت به جای گذاشته است. برای بدرقه او در آغاز زمستان بزرگ، صد روز پیش از بازگشت او به روی زمین و نیز اول فروردین، که هنگام بازگشت دوباره اوست، آیینهایی برای این ایزد برگزار میشود. مراسم رَپیتوین در اول فروردین را میتوان جشن بزرگ داشت هفتمین آفرینش یعنی جشن پیدایش آتش نامید. «جشن سده»، که به پیشواز بازگشت رَپیتوین میرود و به مناسبت کشف آتش برگزار میشود، و دیگر نیایشها و آیینهای مربوط به ایزد رَپیتوین این نظریه را تقویت میکنند.
جشن مهرگان ، چله ، شب يلدا ، جشن سده ، پنجه ، چهارشنبه سوري برخي از جشن هاي ايراني با آتش پيوند دارند و برخي با آب. از ميان جشن هاي منسوب به آتش، مهرگان، چله، شب يلدا، جشن سده، پنجه و چهارشنبه سوري از همه مشهورترند. كتاب «جشن هاي آتش» كه پژوهشي درباره جشن هاي منسوب به آتش در جهان و مراسم و آيين هاي سنتي آنها ميان زرتشتيان ايران و پارسيان هند است. مولف در پيشگفتار شرح داده است كه قبلا در كتاب «نوروز، سوابق تاريخي تا به امروز» درباره گاه شماري و جشن هاي ايران باستان توضيح داده است، اما درخواست بسياري از علاقه مندان به تاريخ و فرهنگ ايران زمين و نيز دانشجويان رشته هاي مرتبط، وي را بر آن داشته است كتاب كوچك تر و كم حجم تري را صرفا بر پايه پرداختن به جشن هاي ايراني منتشر كند. نويسنده اين كتاب را از جشن مهرگان آغاز مي كند و با جشن تيرگان به پايان ميرساند. در اين ميان گزارشهايي درباره برگزاري مهرگان ميان زرتشتيان كرمان و يزد، مهرگان در دوره اسلامي و در دوران خلافت عباسيان، جشن سده و گذشتن سياوش از آتش، جشن هاي آتش ميان ارامنه و جشن هاي آذرگان و ارديبهشتگان از مطالب خواندني كتاب هستند.
در آیین بلند ایران باستان، برای نیرومند کردن روح و جان و ایجاد خوشی و خرمی، جشنهای زیاد مقرر و معمول بوده که هر یک از آنها بر اساس فلسفه و حکمت قرار گرفته و دارای ادبیاتی سودمند است. بعضی از این جشنها با همان شکوه و جلال دیرین هنوز هم در ایران کنونی معمول و مورد احترام است؛ مانند جشن نوروز و مهرگان و سده. در این کتاب به جشنهای ایران باستان پرداخته شده و درباره تاریخچه و شیوه برگزاری هر کدام، مطالبی مطرح شده است.
سخن و آداب آن از موضوعاتی است که در متون ادبی و اندرزنامههای فارسی میانه همواره به آن توجه شده است. برای بیان آداب سخندانی و اهمیت آن در متون این دوره میتوان آنها را به چند موضوع کلی تقسیمبندی کرد. در این گزارش، ابتدا در مقدمهای کوتاه به اهمیت سخن در ادبیات ایران باستان پرداخته شد؛ سپس آداب سخندانی در متون ادبی و اندرزنامههای فارسی میانه در قالب موضوعات «راستگویی و دوری از دروغ»، «با اندیشه سخنگفتن»، «میانهروی در گفتار»، «سنجش زمان و سخن»، «نرمی و ادب در گفتار» و غیره بررسی شد. در این نوشتار، همچنین سعی شده است برخی از این اصطلاحات در متون نظم و نثر فارسی و نیز برخی از گویشها بررسی شود.
از اندرزنامهای که به نام اندرز اوشنر دانا مشهور است تاکنون پنج نسخه دست نویس یافت شدهK20 )، P33، M90، R410 و( C165، که همگی مضمونی یکسان دارند، به جز آن که دست نوشتههای R410 و C165 فقط مشتمل بر 22 بند از سه دست نوشته دیگر است. در این مقاله، دست نوشتهای نو منسوب به اوشنر دانا معرفی میشود (دست نوشته (TD26 که با پنج دست نوشته دیگر بسیار متفاوت است. برخی از اندرزهای متن پیشین را ندارد و تعدادی اندرزهای دیگر دارد که به همان سبک نوشته شده است و به همین دلیل میتوان یقین داشت که TD26 مشتمل بر بخشی از اندرزنامه اصلی اوشنر است که در پنج دست نوشته پیشین باقی نمانده است.