برخي موقعيت‌هاي اجتماعي ـ سياسي موجب مي‌شود كه نويسندگان گاه از شيوه‌اي غيرمستقيم براي بيان انديشه‌هاي خود استفاده كنند و سخن خود را از زبان شخصيتي ديگر، در زمان و مكاني ديگر مطرح سازند. از جمله اين نويسندگان جلال آل احمد است كه هنگام چاپ دوم مجموعه داستان «زن زيادي» مطلبي را در آغاز كتاب و به عنوان مقدمه گنجانيده كه نام «رساله پولوس رسول به كاتبان» بر آن نهاده شده است. اين رساله برساخته جلال در واقع اعتراض نامه‌اي بود از جانب او به پرويز ناتل خانلري كه از جماعت روشنفكران مخالف رژيم پهلوي جدا شده و به جمع درباريان پيوسته بود. ضرورت بيان اين مسئله آنگاه آشكارتر مي‌شود كه بدانيم اين ترفند و شگرد ادبي جلال، به عنوان متني واقعي از انجيل، به باور بسياري از اهل فرهنگ درآمده، در نوشته‌هاي برخي محققان بدان استناد شده و موجب خطاهاي بسياري گشته است. هدف اصلي اين مقاله، بيان زمينه‌ها و پيامدهاي اين اقدام جلال و ارائه دلايل ساختگي‌بودن اين رساله بوده است تا از اشتباهات احتمالي نسل جوانتر در اين خصوص پيشگيري شود. اين ادله به شيوه مطالعات درون متني و برون متني (با استناد به مفاد متن نامه و نيز اظهار نظر شفاهي معاصران جلال) انجام پذيرفته است.

منابع مشابه بیشتر ...

6386093e2f610.png

فرهنگ جلال: کتاب دوم: ادب و هنر

مصطفی زمانی نیا

جلال آل احمد از جمله متفکران نادری است که مرام و کلامش ملهم از فرهنگ ملی و مذهبی ایرانیان و جهت جهد و جهادش سوق‌دادن آنان به سوی استقلال سیاسی و فرهنگی و اقتصادی است. جلال در مقطعی می‌زیست و روالی را برای ارائه کارهایش برگزیده بود که برای رسانیدن پیام و وانهادن بار مسئولیت از دوش به اجبار در زیر لواها و لفافه‌های مختلف می‌نوشت؛ گاهی به صورت داستان، گاهی به صورت نقد و گاهی سفرنامه. در این کتاب نویسنده کوشیده تمامی اشارات و تنبیهات و وصایای او که به شکل پراکنده در موضوع «فرهنگ و هنر و ادب» به نگارش درآمده، جمع‌آوری کند. این فرهنگ شامل دقیق‌ترین و بی‌غرضانه‌ترین تعریف‌ها درباره رشته‌های هنری نظیر نقاشی، معماری، موسیقی، سینما، تئاتر و درباره رشته‌های فرهنگی و ادبی نظیر تاریخ، شعر، عرفان، تصوف و .... و در ضمن اظهارنظرهای جامع و قاطع درباره هنرمندان و ادیبان است.

638608e9285b3.png

فرهنگ جلال: کتاب اول: سیاست

مصطفی زمانی نیا

جلال آل احمد از جمله متفکران نادری است که مرام و کلامش ملهم از فرهنگ ملی و مذهبی ایرانیان و جهت جهد و جهادش سوق‌دادن آنان به سوی استقلال سیاسی و فرهنگی و اقتصادی است. جلال در مقطعی می‌زیست و روالی را برای ارائه کارهایش برگزیده بود که برای رسانیدن پیام و وانهادن بار مسئولیت از دوش به اجبار در زیر لواها و لفافه‌های مختلف می‌نوشت؛ گاهی به صورت داستان، گاهی به صورت نقد و گاهی سفرنامه. در این کتاب نویسنده کوشیده تمامی اشارات و تنبیهات و وصایای او که به شکل پراکنده در موضوع «سیاست» به نگارش درآمده، جمع‌آوری کند.

دیگر آثار نویسنده بیشتر ...

5eaa20766555c.jpg

طعم وقت؛ تلخیص و بازنویسی کتاب «اسرار التوحید فی مقامات الشیخ ابی سعید

کتاب «اسرار التوحید» همان‌گونه که از نامش پیداست، در اصل به قصد بیان مقامات و احوال عرفانی شیخ ابوسعید نوشته شده، ولی بی‌گمان حاوی اطلاعات بسیار باارزش دیگر در باب تاریخ فکری، اجتماعی و سیاسی ایران است که به هیچ‌وجه نمی‌توان از آنها چشم‌پوشی کرد. نویسنده این کتاب محمد بن منور از نوادگان شیخ ابوسعید است که نسبش با سه واسطه به شیخ می‌رسد. ارزش ادبی این اثر تا بدان پایه است که خبرگان ادبی کشور، آن را یکی از سه متن برگزیده نثر فارسی دانسته‌اند. مبنای کار در این بازنویسی، چاپ و تصحیح استاد شفیعی کدکنی است. در اینجا اصل بر بازنویسی و ساده‌سازی متن بوده و دیگر دغدغه حفظ اصالت متن و ... در میان نبوده است.

نثر/متون کهن/گزیده‌ نظم و نثر
کتاب
5e433de191643.jpg

سلسله سخنوران؛ گزیده‌ای از تاریخ ادبیات فارسی

محمدرضا موحدی

تاریخ ادبیات در ضمن بیان تاریخ از دیدگاهی دیگر، فهرستی از اشخاص و آثار برگزیده است و مدخلی است برای مطالعات تکمیلی. کوشش نویسنده در این کتاب بر آن بوده تا مهم‌ترین آثار شاعران و نویسندگان ایرانی از پیش از اسلام تا روزگار معاصر فهرست‌وار شمرده شود. طبعاً در این شمارش، تأکید بر آثاری است که آشنایی با آنها ضروری‌تر دانسته شده است.

تاریخ ادبیات/تاریخ ادبیات فارسی
کتاب