کتابخانه مجازی ادبیات

بوستان، همتای جاودانه‌ی گلستان، با این تفاوت که منظوم است. این منظومه‌ی چهارهزار بیتی همانند گلستان داستان به داستان و مواعظ شیرینی در آغاز یا انجام هر داستان در آن آمده است. وزن این منظومه، همانند شاهنامه‌ی فردوسی (بحرمتقارب) است. این اثر درخشان هم‌مانند گلستان مخاطب عام و خاص دارد و مطبوع هر طبعی است، و بیش از هفتصد سال است که در اقلیم فارسی زبان (علاوه بر ایران، شبه قاره‌ی هند، افغانستان و آسیای میانه به ویژه سمرقند و بخارا و تاجیکستان) در مکتب‌خانه‌ها و سپس در عصر جدید در آموزشگاه‌ها و مدارس عالی و دانشکده‌ها کتاب درسی آموزشی است و مهمترین درسی که می‌دهد درس زندگی است. بوستان مشتمل بر 10 باب است : 1. در عدل و تدبیر و رای 2. در احسان 3. در عشق و مستی و شور 4. در تواضع 5. در رضا 6. در قناعت 7. در عالم تربیت 8. در شکر بر عافیت 9. در توبه و راه صواب 10 .در مناجات و ختم کتاب.

«انوار جلیه در کشف اسرار حقیقت علویه»، اثر ملا عبدالله مدرس زنوزى، کتابى است در شرح حدیث حقیقت، از کمیل بن زیاد، معروف به حدیث علوى که به درخواست فتحعلى شاه قاجار تألیف شده است. کتاب در سال 1247ق و به زبان فارسى و به نثرى منشیانه و متکلف، نوشته شده و با تصحیح سید جلال‌الدین آشتیانى در انتشارات امیر کبیر به چاپ رسیده است. کتاب با دو مقدمه از مؤلف آغاز و مطالب که در عناوین متعدد و مختلفى، سامان یافته، شرحى است بر حدیثى که گویند کمیل بن زیاد نخعى پیرامون حقیقت از امیرالمؤمنین(ع)، با عنوان «ما الحقیقه» سؤال نموده است. آخوند حکیم ملا عبدالله زنوزی از اعاظم فیلسوفان اسلامی سده‌ی سیزدهم هجری است که سالیان متمادی در حوزه‌های علمیه‌ی تبریز و کربلا و نجف و قم و اصفهان تحصیل کرده است و در علوم عصر خود از فقه و اصول و رجال و حدیث سرآمد اقران شده است. وی سال‌ها در حوزه‌ی اصفهان و سپس در عهد فتحعلی شاه قاجار در مدرسه‌ی «خان مروی» تهران به تدریس حکمت اشتغال داشته و مستفیدان و تلامیذ مبرزی مانند فرزند برومند خودش، موسوم به «آقا علی حکیم» و ملقب به «حکیم مدرس»، شیخ اعظم «شیخ مرتضی انصاری»، «علامه میرزا ابوالقاسم طهرانی نوری» معروف به کلانتر، و «آخوند حکیم ملا حسن خویی» را تربیت کرده است. حکیم ملا عبدالله در حوزه‌ی خان مروی علاوه بر تدریس «مبدأ و معاد» اثر ملاصدرا، «شوارق الالهام» و «شرح اشارات» خواجه‌ی طوسی و «معالم الاصول» و «شرح لمعه»، بینش فلسفی خویش را که آن را مکتب و «طریقت زنوزیه» می‌نامیم از طریق تألیفات خود نظیر:«لمعات الهیه فی المعارف ربوبیه»، «انوار جلیه فی کشف حقایق اسرار علویه»، «منتخب خاقانی»، «رساله‌ی علیه» و جز آن بیان می‌فرموده است.

حماسه گيلگمش كه اصل سومري اما روايت بابلي دارد از ترجمه زبان‌هاي اروپاي از لوحه‌هاي سنگي آن به زبان فارسي برگردانده شده است و در قالب چند ترجمه كامل يا تلخيص به دست ما رسيده است. هر چند سير اصلي داستان يك روايت دارد اما در بسياري موارد مطالبي متفاوت در بعضي از روايات بيان شده است. در اين تحقيق به تمام جزييات نمي‌پردازيم زيرا توضيحات برخي موارد تاثيري عمده در فهم اصل داستان تدارد اما در مواردي ديگر بر تفسير آن تاثيري مستقيم مي‌گذارد. مثلا وجود يك آييت مانند كشتي يا قرباني و نحوه آن كاملا بر باورهاي صاحبان آن اساطير مبتني است. در اين مقاله سعي شده است تا ضمن بيان شواهد تعدد روايت و دلايل آنها، درباره صحت و سقم آنها داوري شود و ارزش كار در آن است كه محققان حماسه گيلگمش را از داوري يك جانبه بر حذر مي‌دارد. مبناي تحقيق كتاب (Ancient Near Eastern Texts by james B.prichard) متون شرق نزديك باستان از جيمز. ب پيچارد) مي‌باشد، علاوه بر آن از چند ترجمه كامل و ملخص استفاده شده است.

کليله و دمنه از جمله آثار ادبي - سياسي است که محققان عمدتا براي اثبات جنبه سياسي داستان‌ها و تعيين نوع انديشه سياسي يا نوع روابط قدرت در آنها، به محتواي داستان‌ها پرداخته و از تأمل در ساختار حکايات بازمانده‌اند، در حالي که مشهودترين دلالت براي درک موارد مذکور، ساختار اين داستان‌هاست که با تعامل گفت‌وشنودي دو کارگزار روايي، يعني راي و برهمن، به مثابه پيوند دولت و دين، در تمام حکايات تداوم می‌يابد. اين تحقيق با تأکيد بر دلالت‌هاي زباني روايي متن، درصدد بررسي روابط قدرت ميان راي و برهمن و نيز تعيين ميزان همخواني داستان‌ها با الگوي پيوند دولت و دين است. به همين منظور تعامل آن دو از منظر دو الگوي گفتمان‌کاوي با نام‌هاي «حق نوبت گيري» و «اصل پرسشگري»، در کليله و دمنه ترجمه نصراله منشي بررسي شده است و نتيجه نشان می‌دهد که غرض از تعامل گفت‌وشنودي «راي» با «برهمن»، علاوه بر تأکيد بر پيوند دولت و دين، کسب مشروعيت براي راي است.