کتابخانه مجازی ادبیات

این راهنما ریشه فعل‌های اوستایی و فارسی باستان و فعل‌های فارسی کنونی را که از آن ریشه‌ها گرفته شده، دربر دارد. نقشه کار این است که نخست ریشه فعل‌هایی که در نوشته‌های اوستا فارسی باستان به کار رفته با حرف‌های درشت سیاه داده شده و پس از آن صورت‌های گوناگونی که این ریشه‌ها به خود می‌گیرند در میان دو ابرو آمده و سپس معنا یا معناهای آن ریشه‌ها به فارسی داده شده است.

زبانی که امروز ما ایرانیان بدان گفتگو می کنیم کهن ترین یادگار زنده ایست از نیاکان ما که به دست ما سپرده شده است. زبان فارسی یکی از چند زبان کهن فرهنگی است که نزدیک 1400 سال پیش بنا بر نوشته مورخان سده چهارم هجری به همین نام فارسی با پارسی یا پارسی دری (زبان دربار شاهان) خوانده می شده است. پیش از آن هم صورت کهنه تر آن، که پیش از اسلام زبان رسمی کشور شاهنشاهی ایران بوده است، به نام پارسیک یا پهلوی خوانده میشده است. در ادامه، در مورد زبان اوستایی، فارسی باستان، زبان پهلوی، زبان فارسی میانه و سیر تحول زبان در ایران سخن به میان آمده است

میرزا احمد (۱۲۳۲–۱۲۸۹ه‍. ق) بزرگترین فرزند وصال شیرازی متخلص به وقار است. او همچون پدرش خوشنویس و شاعر بود. دیوان شعری به فارسی به نام بهرام و بهروز که در بمبیی چاپ شده از او باقی مانده‌است . وی همچنین داستان قرآنی موسی و خضر را نیز به رشتهٔ شعر کشیده است. یکی از داستان های تاریخی و در عین حال سمبلیک قرآنی که به دلایل مختلف در متون ادبی صوفیانه بارها تکرار شده، داستان «موسی و خضر» است که به دلیل ظرایف و پیام های گوناگون، ظرفیت تاویل پذیری فراوانی نیز یافته است...داستان خضر و موسی، داستانی قرآنی در مورد ملاقات و همراهی موسی(ع) با خضر است. این همراهی به درخواست و اصرار حضرت موسی(ع) بود. خضر با وجود مخالفت اولیه، با این شرط که موسی(ع) هیچ سؤالی از او نپرسد، همراهی را قبول می‌کند. در این همراهی سه عملِ سوراخ کردن کشتی، کشتن نوجوان و تجدید بنای دیوار توسط حضرت خضر انجام شد. موسی(ع) در هر سه مورد اعتراض کرده و همین سبب جدایی این دو شد. خضر در پایان، علت کارهایی را که انجام داد گفت. این داستان یک‌بار در قرآن نقل شده و میان مفسران، متکلمان و عرفا گفتگوهای بسیاری در مورد آن وجود داشته و دارد.

کتاب فارسی میانه که امروز با نام «شایست نه شایست» معروف شده، در اصل و چنان‌که در دست‌نویس‌های موجود از آن دیده شده، دارای این نام نیست. این کتاب بیشتر درباره گناهان و کیفرهای هم‌ارز آنها، نساوریمن (مردار و ناپاکی)، روش برداشتن مردگان از زمین و دستورهای ویژه در این‌باره، پایه‌های گناه، سگ‌دید و مراسم آن، انواع سگ‌ها و پرندگانی که از آنها در این آیین می‌توان استفاده کرد و .... است. در این کتاب واژگان این متن پهلوی به ترتیب آوانویسی خط پهلوی آورده شده است. در مقابل هر واژه پس از یادکردن صورت‌های کهن آن و توضیحات لازم، جای واژه در متن کتاب مشخص شده است.