جمشيد شخصيتي اسطوره‌اي است که به دليل ارتکاب به گناهي که ماهيت آن دقيقا مشخص نيست در بيشتر روايات ايراني، قدرت، پادشاهي، فره و جاودانگي خويش را از دست مي‌دهد، در جهان سرگردان و سرانجام بوسيله ضحاک ديو کشته مي‌شود. در منابع آمده است که فرمانروايي جم عموما دوراني به شمار مي‌رفته که در آن سعادتي مطلق عاري از آميختگي حکمفرما بوده است، اما اين شکوه و قدرت جاويد بر اثر ارتکاب به گناه ناگهان از بين مي‌رود و چهره درخشان جمشيد که به عنوان يکي از بهترين پادشاهان اساطيري قلمداد شده بود، تاريک مي‌گردد و دوران طلايي فرمانروايي اش به پايان مي‌رسد. روايات به جا مانده از سرانجام او و علت هبوطش تصويرهاي بسيار متفاوتي از او ارائه مي‌دهد. در يک روايت او و خاندانش يزدان پرست معرفي مي‌شوند و در روايت‌هاي ديگر پادشاهي کامجو و نافرمان؛ که گناه او دو گونه است: يکي خوردن و خوراندن گوشت و ديگري ادعاي خدايي و سرکشي از بندگي اورمزد. در اين مقاله سعي شده است تا گوشه‌هاي تاريک سرانجام اين پادشاه آرماني کهن بازسازي شود و روايت‌ها در منابع گوناگون با يکديگر مقايسه و بررسي شود و ريشه اين تفاوت‌ها به دست بيايد. همچنين اين مساله که آيا حقيقتا جمشيد مرتکب گناه شده است نيز به چالش کشيده شود و با کنار هم گذاشتن روايات منابع و نظرات گوناگون به بررسي آن پرداخته مي‌شود.

منابع مشابه بیشتر ...

6021374a0394b.jpg

مختصری از زندگانی سیاسی سلطان احمدشاه قاجار به ضمیمه چند پرده از زندگانی داخلی و خصوصی او

حسین مکی

موضوع کتاب مختصری از زندگانی سیاسی سلطان احمدشاه قاجار است به ضمیمه چند پرده از زندگانی داخلی و خصوصی او. نویسنده در این کتاب فقط به مسائل سیاسی و اجتماعی دوران احمدشاه نپرداخته و تا آنجا که لازم بوده به پیروی از روش علمی امروزی مورخین غرب، به زندگانی خصوصی احمدشاه نیز توجه داشته و آن اندازه از جریان زندگانی ایشان را که مرتبط با زندگانی سیاسی او بوده است، نقل کرده و از شرح کامل جزئیات زندگانی عمومی و اجتماعی و سیاسی وی خودداری کرده است؛ به این دلیل که نویسنده شرح حال کامل زندگانی احمدشاه را از سال 1298 خورشیدی به بعد در کتاب کودتا و مجلدات بعد از آن در حین ذکر تاریخ معاصر آورده و در این کتاب بیشتر قصد بر این بوده که به وقایعی که علت عزل احمد شاه است و اینکه مشارالیه چگونه پادشاهی بود پرداخته شود و با این کتاب یک سلسله اطلاعات و اسناد تاریخی سودمند را که بهترین درس عبرت از تاریخ معاصر می‌باشد را در اختیار علاقمندان قرار داده است

5f7a1ddb2c9e8.jpg

گزیده سیاست نامه (سیرالملوک)

ابوعلی حسن بن علی خواجه نظام‌الملک

سیرالملوک یا سیاست نامه کتابی است مشتمل بر مسائل حکومتی، سیاسی و اجتماعی دوره سلجوقیان و یکی از متن‌های مهم تاریخی و از آثار زیبای نثر فارسی. سیرالملوک در نوع خود کتاب ممتازی است و عباس اقبال آن را در میان کتاب‌های فارسی کم‌نظیر می‌شمارد. موضوع کتاب سیاست کشورداری و سازمان اداری و آداب و رسوم ایران در دوره سلجوقیان است که با بیانی دلنشین همراه با داستانهای آموزنده و حکایات لطیف به تحریر درآمده است.

دیگر آثار نویسنده بیشتر ...

619f8a20b8872.jpg

ماتیکان یوشت فریان

محمود جعفری دهقی

کتاب ارزشمند ” ماتیکان یوشت فریان”، از شگرفترین و دلچسب ترین یادگارهای نیاکان ماست که به زبان فارسی میانه و در زمان کشورداری ساسانیان نوشته شده است. “یوشت”، پسر یا شاید از نوادگان “فریان” بود. فریان همان بزرگمردیست که به “زرتشت”، پیامبر ایران باستان؛ یاوری هایی داده و زرتشت در ” گاتهای جاودانه خویش از او نام برده و از خداوند خواهان برکت و بزرگی این شخص و بازماندگان او شده است. داستان چنین است که جادوگری به نام “اخت” به شهر “پرسش گزاران” آمده و کوشش میکند تا این شهر را نابود کند. اما از آنجا که این شهر (شاید بخاطر دعای زرتشت برای خاندان فریان تحت حمایت فر ایزدی و فرشتگان خداست، هیچ نیرویی توان نابودی آن را ندارد مگر نیروی نادانی و نبود دانش. اخت با این آگاهی وارد شهر شده و از داناترین جوان شهر که یوشت فرزند (یا نواده) فریان است، سی و سه پرسش را مطرح میکند. کافیست که یوشت تنها یکی از آن پرسشهای شگفت انگیز را نتواند پاسخ دهد تا فره از شهر دور شده و اخت با یاری سپاهیانش شهر را به نابودی بکشاند. این پرسشها گاه فلسفی، گاه زرتشتی، گاه از گروه اندرز و اخلاقی، گاه از اطلاعات عمومی، گاه از علوم فیزیک و ریاضی و گاه پرسشهایی بچه گانه است. با پیروزی یوشت بر اخت، یوشت جاودانه شده و در روایات بعدی ایرانیان از او به عنوان یکی از یاوران سوشیانت (منجی) در آخرالزمان نام برده می شود. این ماجرا هشتاد سال پس از مرگ زرتشت روی میدهد…

پژوهش‌ها/پژوهش‌های عمومی
کتاب
5743e4d4369b7.PNG

وام‌واژه‌های بلخی در پارسی نو

محمود جعفری دهقی

بلخ یکی از خاستگاه‌های ادبیات پارسی نو است. ازاین‌رو، در زبان پارسی نو، شماری از واژه‌ها از زبان بلخی وام گرفته شده‌اند. این واژه‌ها را می‌توان به دو دسته بخش کرد. دسته نخست واژه‌هایی که در آنها d ایرانی باستان به l تبدیل شده‌اند و شمارشان بیش‌تر است؛ دسته دوم واژه‌هایی که این دگرگونی آوایی در آنها صورت نگرفته است.

دستور زبان/دستور زبان فارسی دستور زبان/زبان‌های باستانی
مقاله