متون خبري روزنامهها عموما سبکي روايي دارند و در قالب چند جمله يا پاراگراف، روي دادي را به صورت منسجم شرح ميدهند. عنوانهاي خبري هم به عنوان پاره گفتارهايي با ويژگيهاي خاص ساختاري، در انتشار اخبار و بيان روي دادها نقشي بسيار مهم ايفا ميکنند؛ حال آنکه معمولا از الگوي جمله پيروي نميکنند و داراي ويژگي انسجام هم نيستند. از آنجا که همه روابط دستوري سطح جمله به لحاظ نسبتشان با فعل تعريف ميشوند، نقش فعل در ساخت يک جمله دستورمند، مهم است؛ در حالي که به نظر ميرسد در عنوانهاي خبري، واقعنشدن فعل، چشمگيرتر از وقوع آن است. بر مبناي نظريه تحليل گفتمان انتقادي، تغيير ساختار يا رعايتنشدن هر يک از قواعد ساخت جمله ممکن است از مقاصد گفتماني نشات گرفته باشد. در پژوهش حاضر، واقعنشدن فعل در عنوانهاي خبري را به عنوان يک مولفه گفتمان مدار مطالعه کردهايم. اين تحقيق به شيوه توصيفي و تحليلي انجام شده و جامعه آماري آن، از عنوانهاي خبري روزنامههاي کثيرالانتشار تشکيل شده است. نمونهگيري دادهها به شيوه تصادفي نظاممند، از سه روزنامه فارسي زبان صبح انجام شده است. بر اساس نتايج به دست آمده، 65.12 درصد از عنوانهاي خبري مورد مطالعه، فعل ندارند. اين رقم به لحاظ آماري، معنادار و بيانگر وجود منظورهاي گفتماني است.
فی هذا الکتاب ثمانی قضایا تمثل فروع اللغة المختلفة؛ من نحو و صرف و أصوات و دلالة. و فی تناول المؤلف لهذه القضایا حاولت الربط بین ما قاله القدماء و ما قاله اللغوین المحدثون، بغیة تأکید أن ما یسمی بالنحو التقلیدی بنی فی معظمه علی اساس عقلی.
روش زندهیاد فقیهی در تدریس دستور زبان فارسی بر این بود که در هر جلسه درس، مبحثی را مورد بررسی قرار میداد و پس از اطمینان از اینکه شاگردان درس را دریافتند، خلاصه آن را املاء میکرد و شاگردان مینوشتند. در نتیجه پس از یک یا دو سال تحصیلی که تدریس یک دوره دستور به طور میانجامید، هر یک از دانشآموزان جزوهای مشتمل بر اصول مطالبی که خوانده و تجزیه و ترکیبها و دیگر تکالیف را در دست داشتند. این جزوهها با مختصری تصرف و تغییراتی به صورت این کتاب درآمده است.
تحقیق حاضر با اتخاذ روش تحلیلی ـ توصیفی و تبیین برخی از ویژگیهای فعال آوایی و فرایندهای واجشناختی گویش مازندرانی میپردازد. منظور از فرایندهای فعال، فرایندهای واجی از قبیل فرایند تشدید عارضی، همگونی و تضغیف یا نرمشدگی است. گویش مازندرانی در حاشیه سواحل جنوبی وجنوب غربی دریای خزر رایج است. از دیگر گویشهای خزری میتوان گیلگی، تالشی، تاتی و سمنانی را نام برد. در گردآوری دادههای این تحقیق، دادههای زبان پهلوی از فرهنگ کوچک زبان پهلوی نوشته دیوید نیل مکنزی و ترجمه مهشید میرفخرایی و دادههای زبان مازندرانی مبتنی بر تحقیق میدانی نگارنده است که خود گویشوار این گویش است.
در زبانشناسی شناختی، وجود رابطه یک به یک بین عناصر جهان خارج و صورتهای زبانی زیر سوال میرود. زبانشناسان شناختی معتقدند که یک موقعیت واحد را میتوان به صورتهای مختلف در زبان بیان کرد و طرق مختلف شناسهگذاری (کدگذاری) یک موقعیت واحد، متضمن مفهوم سازیهای متفاوت است. از سوی دیگر، گاه یک صورت زبانی، مفهومسازیهای متفاوتی را شناسهگذاری میکند. واژه پیش در زبان فارسی، در کنار معانی متعدد مکانی خود، دارای دو معنای زمانی هم هست که به ظاهر با هم متضادند. «پیش» گاه دلالت بر قبل و گذشته دارد گاه به آینده ارجاع میدهد. این نوشتار در پی پاسخ به این پرسش است که چرا واژه «پیش» در حوزه معنایی زمان، دارای دو معنای کاملاً متضاد است. نگارندگان نشان میدهند که به کمک آموزههای معناشناسی شناختی و به طور خاص، به کمک «استعارههای مفهومی» و «طرحوارههای تصوری» پیشنهادی لیکاف میتوان این واقعیت زبانی را بهدرستی تبیین کرد.