کتابخانه مجازی ادبیات

( ...وحشي در اشعار خود بيشتر توجّه به روحيّات داشته و بيان احساسات دروني خويش و سينة آتش افروز و دل پرسوز خويش را مي‌نمايد. قصايد وحشي داراي مرتبة بلند است و غزليّات، حكايتي از دل پردرد او. دو مسمّط دل‌پذير از او به يادگار باقي مانده كه بسيار مشهور است، امّا به حكم انصاف، وحشي بهتر از هر كس توانسته است از نظامي تقليد بنمايد و خلدبرين را كه در مقابل مخزن‌الاسرار نظامي ساخته، بهتر از سايرين پرداخته است.)

موضوع کتاب زیباییهای سخن اثر سید محمود خیری شامل انواع شعر و زیباترین صنایع و بدایع در اشعار و شرح حالی از شعرای نامی و نمونه ای از آثار و گفتار و اشعار زیبا و تالیفات آن است که برای همه علاقمندان به شعر و ادبیات پارسی به ویژه دانش آموزان و دانشجویان رشته ادبی در دبیرستانها و دانشکده ها و طالبان کنکور مناسب است

مطالب متنوع و مفیدی که کتاب «گلستان» در مضامین به‌هم آمیخته نثر و نظم و با همراه داشتن آیات قرآنی، روایات، ضرب‌المثل‌ها و کلمات قصار در شیواترین و زیباترین قالب بیان کرده است، نکات آموزنده‌ای است که گذر زمان گرد کهنگی بر آن نمی‌نشاند و جان تشنۀ انسان‌ها در هر زمانی آن را می‌پذیرد و سیراب می‌شود. یکی از مهم‌ترین شرح‌هایی که برای گلستان نوشته شده، «خیابان گلستان» اثر سراج‌الدین علی‌خان آروز است. او که از نقادان، شاعران، تذکره‌نویسان و فرهنگ‌نویسان بزرگ و صاحب‌نام قرن دوازدهم هجری در شبه قاره است، با صلاحیت و مهارت لازم به نگارش این شرح پرداخته و از برخی فرهنگ‌ها و شروح معتبر از قبیل مدار الافاضل، صراح من الصحاح و فرهنگ رشیدی نیز استفاده کرده است. افزون بر این ضمن استفاده از دو شرح نورالله احراری و ملا سعدی تتوی بر گلستان، آنها را مورد انتقاد و بررسی نیز قرار داده است.

مجمع النفایس یکی از جامع‌ترین تذکره‌های شعرای فارسی‌زبان در شبه قاره هند و پاکستان محسوب می‌شود. این تذکره دایرة المعارفی از شعر فارسی است که از دوره غزنویان تا اواسط قرن دوازدهم هجری سروده شده است. از این‌رو این تذکره هم تاریخ جامعی است از نفوذ فرهنگ و ادبیات ایران در سراسر شبه قاره هند و پاکستان و هم نماینده سبک‌های گوناگون است که در طی این همه قرون در شعر و ادبیات فارسی به وجود آمده است. آرزو در تراجم شعرای متقدم ترجمه ایشان را مختصر ولی کلامشان را نسبتاً مفصل‌تر آورده است و در انتخاب اشعار نیز ذوق و سلیقه مخصوص به خرج داده است. در زمان حیات مؤلف مورد توجه فضلا و ادبا بوده است و مؤلفان هم‌عصر وی به این اثر اهمیت و توجه می‌دادند و تذکره‌نویسان بعدی نیز فواید بسیاری از این تذکره کسب کرده‌اند. علی‌خان آرزو این تذکره را در حدود سال 1164 هجری در 28 باب، یک مقدمه و فهرست اسامی شعرا تدوین کرده که به ترتیب جروف تهجی تدوین شده است. این کتاب دربردارنده 1750 شاعر از متقدمین و متأخرین است.