کتابخانه مجازی ادبیات

برخی از نظریه‌های زبانشناسی امکانات مفیدی را برای تحلیلِ متون ادبی پیش می‌نهند. یکی از این نظریه‌ها، نظریه هلیدی و حسن است. در این نظریه ارتباط معنایی، لفظی، نحوی یا منطقی جمله‌های یک متن «انسجام» نامیده شده است. از این دیدگاه، انسجام در زبان معیار عواملی دارد که عبارتند از: دستوری، واژگانی، پیوندی. و هر کدام از این عوامل دربردارنده عوامل جزئی‌تر هستند. هدف این مقاله بررسی هر یک از این عوامل انسجام در مثنوی ویس و رامین فخرالدین اسعد گرگانی است و در انتها، نتیجه نشان می‌دهد که در میان گونه‌های متنوع انسجام، انسجام واژگانی بخصوص تکرار و تضاد، و انسجام پیوندی بویژه ارتباط اضافی، بیشترین تأثیر را در پیوستگی و یکپارچگیِ بیت‌های ویس و رامین به خود اختصاص داده است. از سوی دیگر سایر عوامل انسجامی در سخن فخرالدین به طور محسوس، برجستگی دارد که می‌توان این موارد را همراه با کوتاهی جمله‌های ویس و رامین از دلایل سادگی و فهم‌پذیری شعر فخرالدین دانست. روش پژوهش توصیفی است و نتایج با استفاده از تحلیل بیت‌ها، به شیوه کتابخانه‌ای و سندکاوی بررسی شده‌اند و هر کدام از عوامل انسجام با ذکر نمونه بیت و بسامد تکرار، مورد بررسی قرار می‌گیرد.

امروزه زبان‌شناسان روس بیش از گذشته توجه خود را به ساختار معنایى جمله معطوف کرده و بر پایه دیدگاه‌هاى نظرى متفاوت، معنا و مفهوم جمله را بررسى و توصیف می‌کنند. از میان دیدگاه‌هاى مختلف در این زمینه، می‌توان دو دیدگاه را به عنوان مهم‌ترین روش‌هاى بررسى ساختار معنایى جمله، از دیگر دیدگاه‌ها متمایز نمود. نخست ساختار معنایى جملات با توجه به ساختار صورى آنها بررسى می‌شوند. تعیین و ترسیم "الگوى ساختارى جمله"، با هدف تعیین ساختار معنایى آن در دستور کار قرار می‌گیرد. سپس زبان‌شناسان ساختار معنایى جملات را بدون توجه به ساختار صورى آنها مورد بررسى قرار می‌دهند. تعیین "مؤلفه‌هاى معنایى جمله" مهم‌ترین وسیله براى تعیین ساختار معنایى جمله در نظر گرفته می‌شود. مؤلفه‌هاى معنایى عینى و ذهنى به عنوان اجزاى معنایى الزامی جملات شناخته می‌شوند! در این مقاله به بررسی دو دیدگاه فوق در زبان‌شناسى معاصر روسى می‌پردازد.

سیر شعر فارسی و نقد آن از حرکت و نگرش پویا و در عین حال متنوع و متغیر آن برکنار نمانده است؛ چنان‌که گاهی اندیشه‌ها و نظرهای منتقدان و متفکران را با قوت تمام به خود جلب کرده و به تأمل و تدبرهای دقیق و توقف‌های طولانی در برابر خود وااشته است. کوشش نویسنده در این اثر بر آن بوده که سیر کلی این آرا و اندیشه‌ها را در نقد شعر فارسی استخراج کند. از آنجا که بیشترین مجادلات و مباحثات منتقدان شعر فارسی در سده اخیر و به‌ویژه بعد از دوران مشروطه در ایران روی داده است و یکی از مهم‌ترین تحولات دنیای شعر و شاعری و نقد و سخنوری فارسی در این روزگار رخ نموده است، پایه اصلی این کتاب بر بررسی این آرا و تحولات از دوره مشروطه تا سال 1332 هجری شمسی گذاشته شده است.

متون فارسی ـ عبری، متونی هستند که زبان آنها فارسی (به عبارت دقیق‌تر گونه‌هایی از فارسی) است و به خط عبری نوشته شده‌اند. در این متون نکات زبانی بسیاری وجود دارد که در متون فارسی دیگر یا دیده نمی‌شود یا بسیار به ندرت به کار رفته است. در میان متون دینی فارسی ـ عبری، یعنی ترجمه‌های بخش‌های مختلف عهد عتیق، ترجمه‌هایی که از اسفار خمسه موجودند اهمیت خاصی دارند. نسخه‌هایی از ترجمه‌های اسفار خمسه در کتابخانه‌های ملی پاریس و واتیکان و موزه بریتانیا نگهداری می‌شود.